PUP, bilgisayara başka bir yazılımla birlikte yüklenen ve potansiyel olarak istenmeyen programdır. PUP, genellikle bir pazarlama aracı olarak kullanılır ve çoğunlukla tarayıcı ayarlarını değiştirir ya da istenmeyen reklamlar görüntüler. PUP'un en yaygın biçimi reklam yazılımıdır. PUP, potansiyel olarak istenmeyen program anlamına gelir.
Trojanlar, solucanlar, Emotet, casus yazılımlar veya fidye yazılımlarının aksine PUP yazılımı, güvenlik açıkları veya korsan saldırıları yoluyla bilgisayarınıza girmez. Kurulum genellikle kullanıcının onayı ile gerçekleşir. Çoğu PUP, kullanıcıya hiçbir katma değer sunmaz; yalnızca az sayıda ek olarak yüklenen ortak program kullanıcı tarafından gerçekten kullanılır.
PUP'lar PC'nize nasıl girer?
PUP'lar genellikle zararsız olsa da bilgisayarın kullanımını engelleyebilir, yavaşlatabilir ve kullanıcının canını sıkabilir. Bu nedenle, bilgisayarınıza yüklediğiniz herhangi bir yazılımla birlikte hangi ortak programların indirildiğine her zaman dikkat etmelisiniz. Kurulumu hızlı hızlı tıklayarak geçerseniz satır aralarını kolayca gözden kaçırabilir ve ek uygulamaların yüklenmesini kabul edebilirsiniz.
Teknik olarak PUP kötü amaçlı bir program olmadığı için antivirüs yazılımları bile genellikle PUP'ların yüklenmesini engellemez. PUP kötü amaçlı yazılım değildir çünkü bilgisayara herhangi bir zarar vermek için tasarlanmamıştır. Bu, PUP'ların virüsler veya Trojanlar kadar tehlikeli olmadığı anlamına gelir ancak yine de PUP'ları istemeden kurmadığınızdan emin olmalısınız. Neden? PUP'ların bilgisayarınıza ne yaptığına dair birkaç örnek:
- PUP'lar çok fazla bellek kullandıkları için bilgisayarınızı yavaşlatır
- Çok reklam gösterirler
- PUP'lar, tarayıcınıza bellekte yer kaplayan araç çubukları ekler
- Potansiyel olarak istenmeyen programlar kişisel bilgileri toplar
En popüler PUP'lar
PUP'ların en yaygın biçimi, reklam yazılımlarıdır. Bunun en iyi bilinen örneği, düğme çubukları olarak da adlandırılan araç çubuklarıdır. Çoğu kullanıcı muhtemelen bir noktada tarayıcısına bir araç çubuğu yüklemiştir. Araç çubukları genellikle kullanılmadığı için bu durum çoğu zaman istemeden olur. Neredeyse her zaman diğer ücretsiz yazılımlarla birlikte bilgisayara yüklenirler.
Araç çubuklarının yanı sıra, yararlı gibi görünen başka PUP türleri de vardır. Bunların çoğu sistem denetimi yapan programlardır. Bunu yaparken sistemdeki küçük hataları tespit eder ve geçici dosyaları silinmek üzere serbest bırakırlar. Bununla birlikte, optimizasyonu gerçekten gerçekleştirmek için kullanıcının, genellikle önce ücretli bir ürüne yükseltme yapması gerekir.
Bu uygulama yasa dışı değildir ancak son derece şüpheli ve her şeyden önce can sıkıcıdır. Ürünün ücretli sürümünü kullanmak istemiyorsanız araç hiçbir fayda sağlamadığı için hemen kaldırılabilir.
PUP'ları nasıl tanırım?
PUP'ları tespit etmek için öncelikle potansiyel olarak istenmeyen programları kategorize etmek gerekir. Bir uygulamanın PUP olup olmadığını belirlemek için güvenlik mühendisleri yanlış davranış listelerini inceler. Bu davranışlardan biri veya birkaçının bulunduğu programlar PUP olarak sınıflandırılır.
PUP kriterleri arasında değiştirilmiş arama sonuçları, indirme ihlalleri veya yer imi girişleri gibi web ihlalleri ve ayrıca müdahaleci açılır pencereler gibi faydasız reklamlar yer alır. Yazılım yüklerken, önceden doldurulmuş onay kutuları veya çok sayıda ek seçeneğe yönelik öneriler gibi bazı PUP kriterleri de vardır.
PUP: Kendinizi potansiyel olarak istenmeyen bir programdan nasıl korursunuz?
- Program kurulumları sırasında dikkatli olun: Potansiyel olarak istenmeyen programlar, daha önce de belirtildiği gibi genellikle bilgisayarınıza siz istemeden girer. Ücretsiz yazılım yüklerseniz bu yüklemeye genellikle yazılımı finanse etmek için kullanılan ortak programlar dahil edilir. PUP'ları yüklemekten kaçınmak için ücretsiz yazılım yüklerken her zaman dikkatli olmalısınız. Her bir pencereyi dikkatlice okuyun. Bu adım, sizi PUP'lardan korumanın yanı sıra, kötü amaçlı yazılımların siz istemeden bilgisayarınıza girmesini de engeller.
- "Gelişmiş kurulum": Yazılımı indirdikten sonra, genellikle "hızlı kurulum" ve "gelişmiş kurulum" seçenekleri sunulur. İkincisinin, bilgisayar ve teknoloji konusunda bilgili olup olmadığınızla hiçbir ilgisi yoktur. Bu, yalnızca bir pazarlama hilesidir. "Gelişmiş yükleme"yi seçin ve yükleme sırasında her zaman ek yazılım seçimini kaldırın. Bu şekilde, yanlışlıkla ek bir PUP yükleme riskini ortadan kaldırırsınız.
- Orijinal programlara güvenin: Koruyucu başka bir önlem olarak, yazılımı ücretsiz yazılım veya indirme portallarından değil, her zaman orijinal üreticiden indirin.
- Sağlıklı şüphe: Potansiyel olarak istenmeyen birçok uygulama, sisteminizi optimize etmeyi vaat eder veya internet erişimini önemli ölçüde hızlandırdığını iddia eder. Bu vaatlere her zaman sağlıklı şüphecilikle yaklaşmalısınız. Emin değilseniz internet üzerinde yapacağınız ek araştırmalar netlik sağlayabilir.
- Karanlık örüntüleri tanıyın: "Karanlık örüntüler", insanları kandırmak için kasıtlı olarak yapılandırılmış kullanıcı arayüzleridir. Kullanıcıyı kendi özgür iradesiyle yapmayacağı eylemler gerçekleştirmeye kandırmak için tasarlanmışlardır. Abonelikten çıkma düğmesini bulmanın zor olduğu bir haber bülteni veya müşteri iletişim bilgilerini bulmanın zor olduğu bir web sitesi bunlara örnektir. İşte karanlık örüntülere birkaç örnek daha:
- Güvenilirlik göstergeleri olarak resmi olmayan "damgalar"
- Önceden doldurulmuş onay kutuları
- Programın istediği yolun vurgulanması ("Atla" düğmesi grileşir ancak "Devam" düğmesi vurgulanır)
- Ek güvenlik önlemleri: Yazılım indirmelerini dikkatlice kontrol etmenin yanı sıra, ek güvenlik programlarından da yararlanmalısınız. Bunlar arasında örneğin, açılır pencereler veya reklam engelleyiciler, casus yazılım önleme programları ve kötü amaçlı yazılımdan koruma yazılımları yer alır.
PUP'ları bilgisayarınızdan kaldırma: Talimatlar
Potansiyel olarak istenmeyen uygulamalar, genellikle ek bir ortak program olarak fark edilmeden yüklenir. Ancak, PUP'lar kalıcı virüsler olmadığından, onları kaldırmak zaman alıcı olsa da nispeten kolaydır. PUP'ları genellikle fazla çaba harcamadan veya dışarıdan yardım almadan kaldırabilirsiniz.
Windows İşletim Sistemiyle Çalışan Bilgisayarlarda PUP'ları Kaldırma
Windows 10 bilgisayarlarda Denetim Masası'nı açın ve ardından Programlar kategorisini seçin. Yüklü programların tamamının yer aldığı bir liste göreceksiniz. Kaldırmak istediğiniz programı seçin ve ardından üst çubuktaki Kaldır düğmesine tıklayın. Yazılımı bilgisayarınızdan tamamen kaldırmak için kaldırma talimatlarını izleyin.
Mac veya MacBook'ta PUP'ları Kaldırma
Apple bilgisayarlarda kaldırma işlemi biraz farklıdır. Mac App Store aracılığıyla yüklenmeyen yazılımları kaldırmak için Finder'ı açın ve soldaki menü çubuğundan MacBook'unuzun veya Mac'inizin adını seçin. Ardından bilgisayarın dahili sabit sürücüsünü açmanız gerekir. Varsayılan olarak bu, Macintosh HD olarak işaretlenmiştir.
Uygulamalar alt klasöründe yüklü tüm programları bulacaksınız. Kaldırmak istediğiniz programı Dock'ta bulunan çöp kutusuna sürükleyip bırakın. Bu, istenen yazılımı tamamen kaldıracaktır. Depolama alanını boşaltmak için iki parmağınızla çöp kutusuna tıklayın ve ardından "Çöp Kutusunu Boşalt" seçeneğini belirleyin.
PUP'lara dair özet
Potansiyel olarak istenmeyen programlar (PUP'lar) teknik açıdan kötü amaçlı yazılım olarak kabul edilmez ancak bilgisayarınıza bulaşırlarsa yine de bazı sorunlara neden olabilirler. PUP'lar can sıkıcı ve zaman alıcı olmalarının yanı sıra RAM'i çok fazla kullanırlar. Bu, çok fazla belleğe ihtiyaç duydukları ve bu nedenle bilgisayarınızı yavaşlattıkları anlamına gelir. Ek güvenlik önlemleri, PUP'lardan korunmanıza yardımcı olabilir. Ancak nihayetinde, PUP'lara karşı en iyi koruma, ücretsiz yazılım yüklerken dikkatli olmaktır. Kurulum sırasında iletişim kutularını dikkatlice okuyun ve hızlı ya da standart kurulum seçeneğiyle ilerlemeyin. Gereksiz programları yüklemekten kaçınmak için ek kutuların işaretini kaldırdığınızdan emin olun.
Bu güvenlik çözümleri sizi Trojanlardan ve diğer kötü amaçlı yazılımlardan korur:
Diğer çevrimiçi konulara dair ilginç açıklamalar:
