IP adresinin tanımı
IP adresi, bir cihazı internet veya yerel ağ üzerinde tanımlayan benzersiz bir adrestir. IP (İnternet Protokolü), internet veya yerel ağ üzerinden gönderilen verilerin formatını belirleyen bir dizi kuraldır.
Yani özünde, IP adresleri bir ağ üzerinde cihazlar arasında bilgilerin gönderilmesine olanak tanıyan tanımlayıcılardır. Konum bilgileri içerir ve cihazların iletişim için erişilebilir olmasını sağlarlar. İnternetin bilgisayarlar, yönlendiriciler ve web sitelerini ayırt etmek için bir yönteme ihtiyacı vardır. IP adresleri bu ihtiyacı giderir ve internetin çalışma şeklinde çok önemli bir role sahiptir.
IP nedir?
IP adresleri, noktalarla ayrılmış sayı dizeleridir. Dört sayıdan oluşan dizeler şeklinde ifade edilirler (ör. 192.158.1.38). Dizedeki her bir sayı 0 ile 255 arasında değişebilir. Yani IP adresleri 0.0.0.0 ve 255.255.255.255 aralığında olabilir.
IP adresleri rastgele değildir. İnternet Tahsisli İsimler ve Numaralar Kurumu'nun (ICANN) bir birimi olan İnternet Tahsisli Numaralar Kurumu (IANA) tarafından matematiksel olarak üretilir ve atanırlar. ICANN, internetin güvenli bir yer olarak kalmasını ve herkes tarafından kullanılabilmesini sağlamak amacıyla 1998 yılında Birleşik Devletler'de kurulan kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. İnternette bir etki alanı kaydı yaptıran herkes, bir etki alanı kayıt kurumunun kontrolünden geçer ve kurum, etki alanını kaydetmek için ICANN'ye küçük bir ücret öder.
IP adresleri nasıl çalışır?
Belirli bir cihazın neden beklenen şekilde bağlanmadığını anlamak veya ağınızdaki sorunları gidermek istiyorsanız IP adreslerinin nasıl çalıştığını anlamak faydalı olabilir.
İnternet Protokolü, diğer herhangi bir dil gibidir ve bilgileri iletmek için belirli standart kuralları kullanarak iletişim kurar. Tüm cihazlar bu protokolü kullanarak diğer bağlı cihazları bulur ve bunlarla bilgi paylaşımında bulunur. Nerede olursa olsun tüm bilgisayarlar aynı dili konuşarak birbirleriyle iletişim kurabilir.
IP adresleri genelde arka planda kullanılır. İşlem şu şekilde gerçekleşir:
- Cihazınız, internete dolaylı olarak bağlanır. İlk önce internete bağlı bir ağa bağlanır, ardından bu ağ cihazınıza internet erişimi sağlar.
- Evde olduğunuzda bu ağ genelde İnternet Servis Sağlayıcınızdır (ISP). İş yerinde ise şirket ağınızdır.
- IP adresiniz, ISP'niz tarafından cihazınıza atanır.
- İnternet etkinliğiniz ISP'den geçer ve ISP de IP adresinizi kullanarak bunu size geri yönlendirir. İnternete erişiminizi sağladığı için cihazınıza bir IP adresi atamak ISP'nin görevidir.
- Ancak IP adresiniz değişebilir. Örneğin modeminizi veya yönlendiricinizi açıp kapatmak IP adresini değiştirebilir. Alternatif olarak ISP'nizle iletişime geçerek IP adresinizi değiştirmelerini isteyebilirsiniz.
- Dışarıdayken, örneğin seyahate çıkarken cihazınızı yanınıza aldığınızda evdeki IP adresiniz sizinle birlikte gelmez. Bunun sebebi internete erişmek için farklı bir ağ (otel, havaalanı, kafe vb. Wi-Fi ağı) ve otelin, havaalanının ya da kafenin ISP'si tarafından size atanacak olan farklı (ve geçici) bir IP adresi kullanacak olmanızdır.
Süreçten de anlaşılabileceği gibi farklı IP adresi türleri mevcuttur. Bunları aşağıda inceleyeceğiz.
IP adresi türleri
IP adresleri farklı kategorilerden oluşur ve her bir kategoride farklı türler mevcuttur.
Tüketici IP adresleri
Bir internet hizmet planına sahip olan her kişi veya işletme, özel IP adresleri ve genel IP adresleri olmak üzere iki IP adresi türüne sahiptir. Özel ve genel terimleri ağ konumuyla ilgilidir; yani özel IP adresi ağın içinde kullanılırken genel IP adresi ağın dışında kullanılır.
Özel IP adresleri
İnternet ağınıza bağlanan tüm cihazların bir özel IP adresi vardır. Buna bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve tabletlerin yanı sıra hoparlörler, yazıcılar veya akıllı TV'ler gibi Bluetooth özellikli cihazlar da dahildir. Nesnelerin internetinin gitgide büyümesiyle birlikte evlerimizdeki özel IP adresi sayısı da artmaktadır. Yönlendiricinizin bu cihazları ayrı ayrı tanımlamak için, çok sayıdaki bu cihazların ise birbirini tanıması için bir yönteme ihtiyacı vardır. Bu nedenle yönlendiriciniz, her bir cihaz için onları ağ üzerinde birbirinden ayıran benzersiz tanımlayıcılar olan özel IP adresleri oluşturur.
Genel IP adresleri
Genel (public) IP adresi, tüm ağınızla ilişkili olan başlıca adrestir. Her bir bağlı cihazın kendi IP adresi vardır ancak aynı zamanda ağınızın ana IP adresinde de bulunurlar. Yukarıda da açıklandığı gibi, genel IP adresiniz ISP'niz tarafından yönlendiricinize sağlanır. Genelde ISP'ler, müşterilerine dağıttıkları IP adreslerinden oluşan geniş bir havuza sahiptir. Genel IP adresiniz, internet ağınız dışındaki tüm cihazların ağınızı tanımak için kullanacağı adrestir.
Genel IP adresleri
Genel IP adreslerinin dinamik ve statik olmak üzere iki türü vardır.
Dinamik IP adresleri
Dinamik IP adresleri otomatik ve düzenli olarak değişir. ISP'ler, geniş bir IP adresi havuzu satın alır ve bunları müşterilerine otomatik olarak atar. Belirli aralıklarla adresleri tekrar atarlar ve eski IP adreslerini diğer müşteriler için kullanılmaları adına tekrar havuza aktarırlar. ISP için bu yaklaşımın arkasındaki gerekçe maliyetten tasarruf etmektir. IP adreslerinin düzenli hareketini otomatik hale getirmek, örneğin bir müşteri taşındığında müşterinin IP adresini yeniden tahsis etmek için belirli işlemler yapma gerekliliğini ortadan kaldırır. IP adresinin değişmesi, suçluların ağ arayüzünüze sızmasını zorlaştırdığı için bu yaklaşımın güvenlik açısından da faydaları vardır.
Statik IP adresleri
Dinamik IP adreslerinin aksine statik IP adresleri sabittir. Ağ, bir IP adresi atadıktan sonra bu adres değişmez. Birçok kişi ve işletme statik IP adreslerine ihtiyaç duymaz ancak kendi sunucusunu barındırmayı planlayan işletmeler için statik IP adresine sahip olmak çok önemlidir. Bunun sebebi, statik IP adresinin, kendisine bağlı web sitelerinin ve e-posta adreslerinin tutarlı bir IP adresine sahip olmasını sağlamasıdır. Bu site ve e-posta adreslerinin internet üzerinde diğer cihazlar tarafından sürekli olarak bulunmasını istiyorsanız bu çok önemlidir.
Bu da bizi bir sonraki konuya getiriyor: web sitesi IP adreslerinin iki türü.
İki tür web sitesi IP adresi vardır
Kendi sunucularını barındırmayan ve bunun yerine bir web barındırma (hosting) paketi kullanan (birçok web sitesi böyle yapar) web sitesi sahipleri için iki tür web sitesi IP adresi mevcuttur. Bunlar paylaşımlı ve ayrılmış IP adresleridir.
Paylaşımlı IP adresleri
Web barındırma sağlayıcıları tarafından sunulan paylaşımlı barındırma planlarını kullanan web siteleri, genelde aynı sunucuda barındırılan çok sayıdaki web sitesinden biri olur. Trafik hacminin yönetilebilir seviyede olduğu ve sayfa sayısı açısından kısıtlı olan bireysel web siteleri ve KOBİ web siteleri için genelde durum böyledir. Bu şekilde barındırılan web sitelerinin IP adresi paylaşımlıdır.
Ayrılmış IP adresleri
Bazı web barındırma planları, bir veya birden fazla ayrılmış (dedike) IP adresi satın alma seçeneği sunar. Bu, SSL sertifikası almayı kolaylaştırır ve kendi Dosya Aktarım Protokolü (FTP) sunucunuzu çalıştırmanızı sağlar. Bu da bir şirketteki çok sayıda kişiyle dosya paylaşımını ve aktarımını kolaylaştırır ve anonim FTP paylaşımı seçeneklerine olanak tanır. Ayrıca ayrılmış bir IP adresi, web sitenize etki alanı adı yerine yalnızca IP adresini kullanarak erişmenize olanak tanır. Etki alanınızı kaydettirmeden önce oluşturup test etmek istiyorsanız bu kullanışlıdır.
IP adreslerini arama
Yönlendiricinizin genel IP adresini kontrol etmenin en kolay yolu Google'da "What is my IP address?" (IP adresim nedir?) şeklinde arama yapmaktır. Google, cevabı sayfanın en üstünde gösterir.
Diğer web siteleri de size aynı bilgiyi gösterecektir: Herhangi bir web sitesinin IP adresinizi görebilmesinin sebebi, siteyi ziyaret ettiğinizde yönlendiricinizin bir istekte bulunarak bu bilgiyi ortaya çıkarmasıdır. WhatIsMyIP.com ve IPLocation gibi siteler ISP'nizin adını ve şehrinizi göstererek daha da ayrıntılı bilgi sağlar.
Genelde bu yöntem ile konumu yalnızca yaklaşık olarak öğrenebilirsiniz; cihazın gerçek konumu değil, sağlayıcının konumu gösterilir. Bunu yaparken VPN hizmetinizden çıkış yapmayı da unutmayın. Genel bir IP adresine ait gerçek fiziksel konumu öğrenmek için genelde ISP'ye bir arama emri gönderilmesi gerekir.
Özel IP adresinizi öğrenme yöntemi platforma göre değişir:
Windows'da:
- Komut istemini kullanın.
- Windows aramasını kullanarak "cmd" (tırnak işaretleri olmadan) öğesini aratın.
- Bilgiyi görmek için açılan kutuya "ipconfig" (tırnak işaretleri olmadan) yazın.
Mac sisteminde:
- Sistem Tercihleri'ne gidin.
- Bilgiyi görmek için ağ öğesini seçin.
iPhone'da:
- Ayarlar'a gidin.
- Wi-Fi öğesini seçin ve kullanmakta olduğunuz ağın yanındaki daire içerisindeki "i" simgesine dokunun. IP adresi DHCP sekmesi altında görünür.
Ağınızda bulunan diğer cihazların IP adreslerini kontrol etmek için yönlendiricinizin ayarlarına girmeniz gerekir. Yönlendiriciye nasıl erişim sağlanacağı markaya ve kullandığı yazılıma göre değişir. Genelde, yönlendirici ile aynı ağ üzerindeki bir cihazda web tarayıcısına yönlendiricinin ağ geçidi IP adresini yazarak ayarlara erişebilirsiniz. Buradan, IP adresleri de dahil olmak üzere ağa şu an bağlı olan veya yakın zamanda bağlanmış tüm cihazların listesini gösteren "bağlı cihazlar" vb. gibi bir bölüme gitmeniz gerekir.
IP adresi güvenlik tehditleri
Siber suçlular, IP adresinizi öğrenmek için çeşitli teknikler kullanabilir. Bunlardan en yaygın olanları sosyal mühendislik ve çevrimiçi ortamda takiptir.
Sosyal mühendislik
Saldırganlar, IP adresinizi vermeniz için sizi kandırmak amacıyla sosyal mühendislik kullanabilir. Örneğin, iletişim kurmak için IP adreslerini kullanan Skype ya da benzer bir anlık mesajlaşma uygulaması üzerinden sizi bulabilirler. Bu uygulamaları kullanarak yabancılarla sohbet ederken IP adresinizi görebildiklerini göz önünde bulundurmak gerekir. Saldırganlar bir Skype Resolver aracı kullanarak kullanıcı adınızdan IP adresinizi bulabilir.
Çevrimiçi ortamda takip
Suçlular, sadece çevrimiçi etkinliğinizi izleyerek IP adresinizi bulabilirler. Video oyunu oynamaktan web siteleri ve forumlarda yorum yapmaya kadar çevrimiçi ortamda yapılan çok sayıda etkinlik IP adresinizi ortaya çıkarabilir.
IP adresinizi ele geçirdikten sonra saldırganlar, whatismyipaddress.com gibi bir IP adresi izleme web sitesine gidip IP adresinizi yazarak konumunuz hakkında bir fikir edinebilir. Ardından, IP adresinin özellikle sizinle ilişkili olup olmadığını doğrulamak için diğer açık kaynaklı verilerle karşılaştırma yapabilirler. Daha sonra yaşadığınız yeri gösteren LinkedIn, Facebook veya diğer sosyal ağları kullanarak buradaki bilgilerin, verilen bölgeyle eşleşip eşleşmediğini görebilirler.
Facebook'ta iz süren bir saldırgan, casus kötü amaçlı yazılım yüklemek için sizinle aynı adı taşıyan kişilere karşı bir kimlik avı saldırısı başlatırsa sisteminizle ilişkili IP adresi muhtemelen saldırgana kimliğinizi doğrular.
IP adresinizi bilen siber suçlular size karşı saldırılar düzenleyebilir hatta sizi taklit edebilir. Risklerin farkında olmak ve onları nasıl azaltabileceğinizi bilmek önemlidir. Riskler arasında şunlar bulunur:
IP adresinizi kullanarak yasa dışı içerik indirilmesi
Korsanların, yasa dışı içerikleri ve kendileriyle ilişkilendirilmesini istemedikleri herhangi bir şeyi indirmek için ele geçirdikleri IP adreslerini kullandığı bilinir. Örneğin, IP adresinizin kimliğini kullanarak ISP'nizin kullanım koşullarını ihlal eden korsan filmler, müzik ve videolar veya çok daha kötüsü terörizm ya da çocuk pornosuyla bağlantılı içerikler indirebilirler. Bu da, hiçbir hatanız olmasa bile polisle başınızın derde girmesine sebep olabilir.
Konumunuzun izlenmesi
IP adresinizi bilen korsanlar, yaşadığınız bölgeyi, şehri ve eyaleti tespit etmek için coğrafi konum teknolojisini kullanabilir. Sosyal medyada sadece biraz daha araştırma yaparak evinizi bulabilir ve belki de seyahate çıktığınızı bildikleri bir anda evinizi soyabilirler.
Doğrudan ağınıza saldırı düzenlenmesi
Suçlular, doğrudan ağınızı hedef alabilir ve çeşitli saldırılar düzenleyebilirler. Bunlardan en popüleri DDoS saldırısıdır (dağıtılmış hizmet engelleme). Bu siber saldırıda korsanlar, yüksek hacimlerde istek oluşturarak hedeflenen sistem veya sunucuda sel yaratmak (flood) için daha önceden virüs bulaştırılmış makineleri kullanır. Bu, sunucunun baş edebileceğinden çok daha fazla trafik oluşturur ve hizmetlerde kesintiye yol açar. Yani temelde internetinizi keser. Bu saldırı genelde işletmeler ve video oyunu hizmetlerine karşı düzenlenir ancak nadiren de olsa bir bireyi de hedef alabilir. Çevrimiçi oyuncular, yayın yaparken ekranları göründüğü için (bu şekilde IP adresi öğrenilebilir) bu konuda daha fazla risk altındadır.
Cihazınızın ele geçirilmesi
İnternete bağlanmak için IP adresinizin yanı sıra bağlantı noktaları da kullanılır. Her bir IP adresi için binlerce bağlantı noktası mevcuttur ve IP adresinizi bilen bir korsan, zorla bağlantı başlatmak için bu bağlantı noktalarını deneyebilir. Örneğin telefonunuzun kontrolünü ele geçirerek bilgilerinizi çalabilirler. Suçlular cihazınıza erişim elde ettiğinde cihaza kötü amaçlı yazılım yükleyebilir.
IP adresinizi koruma ve gizleme
IP adresinizi gizlemek, kişisel bilgilerinizi ve çevrimiçi kimliğinizi korumanın yollarından biridir. IP adresinizi gizlemenin iki ana yolu şunlardır:
- Proxy sunucu kullanma
- Sanal özel ağ (VPN) kullanma
Proxy sunucu, aracı bir sunucu görevi görür ve trafiğiniz bu sunucu üzerinden yönlendirilir:
- Ziyaret ettiğiniz internet sunucuları sizin IP adresinizi değil, sadece bu proxy sunucunun IP adresini görür.
- Sunucuların size geri gönderdiği bilgiler proxy sunucuya gider ve ardından proxy sunucu bilgileri size yönlendirir.
Proxy sunucuların dezavantajlarından biri, bazı hizmetlerin sizi gizlice gözetleyebilmesidir. Yani seçtiğiniz proxy sunucu hizmetine güvenmeniz gerekir. Ayrıca bazı proxy sunucular tarayıcınıza reklam da yerleştirebilir.
VPN daha iyi bir çözüm sunar:
- Bilgisayarınızı, akıllı telefonunuzu veya tabletinizi bir VPN'e bağladığınızda söz konusu cihaz, VPN ile aynı yerel ağdaymış gibi davranır.
- Tüm ağ trafiğiniz, güvenli bir bağlantı üzerinden VPN'e gönderilir.
- Bilgisayarınız başka bir ağdaymış gibi davrandığı için başka bir ülkedeyken bile yerel ağ kaynaklarına güvenli bir şekilde erişebilirsiniz.
- Ayrıca interneti VPN ile aynı konumdaymışsınız gibi kullanabilirsiniz. Bu, genel Wi-Fi ağını kullanıyorsanız ya da coğrafi olarak engellenmiş web sitelerine erişmek istiyorsanız faydalı olabilir.
Kaspersky Secure Connection; sizi genel Wi-Fi ağında koruyan, iletişimlerinizin gizli kalmasını sağlayan ve kimlik avı, kötü amaçlı yazılım, virüsler ile diğer siber tehditlere maruz kalmanızı engelleyen bir VPN hizmetidir.
Hangi durumlarda VPN kullanmalısınız?
VPN kullanmak IP adresinizi gizler ve trafiğinizi ayrı bir sunucu üzerinden yönlendirerek çevrimiçi ortamda çok daha güvende olmanızı sağlar. VPN kullanabileceğiniz durumlar arasında şunlar bulunur:
Genel Wi-Fi ağı kullanırken
Parola korumalı olsa bile genel Wi-Fi ağı kullanırken VPN kullanılması önerilir. Korsan aynı Wi-Fi ağındaysa verilerinizi gizlice gözetlemesi kolaydır. Ortalama bir genel Wi-Fi ağının kullandığı basit güvenlik önlemleri, aynı ağ üzerindeki diğer kullanıcılara karşı sağlam bir koruma sağlamaz.
VPN kullanmak, genel Wi-Fi ağının ISP'sini atlamanızı sağlayarak ve tüm iletişiminizi şifreleyerek verilerinize ekstra bir güvenlik katmanı ekler.
Seyahat ederken
Yabancı bir ülkeye (ör. Facebook gibi sitelere erişimin engellenmiş olduğu Çin vb.) seyahat ediyorsanız VPN kullanmak, o ülkede kullanılamayan hizmetlere erişmenizi sağlayabilir.
Genelde VPN, ücretini ödediğiniz ve yaşadığınız ülkede erişebildiğiniz ancak uluslararası telif hakları nedeniyle başka bir ülkede erişilemeyen yayın hizmetlerini kullanmanıza olanak tanır. VPN kullanarak hizmeti kendi evinizdeymiş gibi kullanabilirsiniz. Ayrıca seyahat edenler, ücretler bölgeden bölgeye değişebildiği için VPN kullanarak daha ucuz uçak biletleri bulabilir.
Uzaktan çalışırken
Birçok insanın uzaktan çalıştığı COVID sonrası dünyada bu daha da önemli hale geldi. Genelde işverenler, şirket servislerine uzaktan erişirken güvenlik sebebiyle VPN kullanılmasını istemektedir. Ofisinizin sunucusuna bağlanan bir VPN, ofiste değilken şirket içi ağlara ve kaynaklara erişmenizi sağlayabilir. Bu şekilde dışarıdayken ev ağınıza da erişebilirsiniz.
Yalnızca gizlilik istiyorsanız
Kendi evinizin rahatlığında gündelik işler için interneti kullanıyor olsanız bile VPN kullanmak iyi bir fikir olabilir. Bir web sitesine eriştiğinizde, bağlandığınız sunucu IP adresinizi kaydeder ve bunu sitenin hakkınızda öğrenebileceği tüm bilgilerle eşleştirir. Bu bilgiler arasında gezinme alışkanlıklarınız, tıkladığınız öğeler, belirli bir sayfada geçirdiğiniz zaman vb. olabilir. Ardından bu verileri, reklamları size özel hale getirmeleri için reklam şirketlerine satabilirler. İnternette gördüğümüz reklamların bazen tuhaf derecede kişisel hissettirmesinin sebebi, aslında gerçekten öyle olmalarıdır. Bununla birlikte IP adresiniz, konum hizmetleriniz kapalı olsa bile konumunuzu izlemek için kullanılabilir. VPN kullanmak, internette ayak izi bırakmanızı önler.
Tüm bunlar mobil cihazlarınız için de geçerlidir. Mobil cihazların da IP adresi vardır ve ev bilgisayarınıza kıyasla onları genel Wi-Fi erişim noktaları da dahil olmak üzere çok daha çeşitli konumlarda kullanıyor olma ihtimaliniz yüksektir. Tam olarak güvenmediğiniz bir ağa bağlanırken mobil cihazınızda VPN kullanmanız önerilir.
Gizliliğinizi korumanın diğer yolları
Anlık mesajlaşma uygulamalarında gizlilik ayarlarını değiştirin
Cihazınızda yüklü olan uygulamalar, IP adresi ele geçirmek için yaygın kullanılan kaynaklardır. Anlık mesajlaşma ve diğer arama uygulamaları, siber suçlular tarafından bir araç olarak kullanılabilir. Anlık mesajlaşma uygulamaları yalnızca kişilerinizden gelen doğrudan bağlantılara izin verir ve tanımadığınız kişilerden gelen çağrıları veya mesajları kabul etmez. Gizlilik ayarlarınızı değiştirmek, IP adresinizin bulunmasını daha da zorlaştırır çünkü sizi tanımayan insanlar sizinle bağlantı kuramaz.
Benzersiz parolalar oluşturun
Cihazınızın parolası, başkalarının cihazınıza erişimini engelleyebilen tek bariyerdir. Bazı insanlar, cihazlarındaki varsayılan parolayı değiştirmez ve bu onları saldırılara açık hale getirir. Tüm hesaplarınız gibi cihazınızın da deşifre edilmesi kolay olmayan benzersiz ve güçlü bir parolaya ihtiyacı vardır. Güçlü bir parola büyük ve küçük harfler, rakamlar ve özel karakterlerden oluşur. Bu, cihazınızı IP adresinizin ele geçirilmesine karşı korumaya katkıda bulunur.
Kimlik avı e-postaları ve kötü amaçlı içeriklere karşı tetikte olun
Kötü amaçlı yazılım ve cihaz izleme yazılımlarının büyük bir çoğunluğu kimlik avı e-postaları aracılığıyla yüklenir. Herhangi bir siteye bağlanmak, sitenin IP adresinize ve cihaz konumuna erişmesini sağlar ve IP adresiniz ele geçirilmeye karşı savunmasız olur. Bilinmeyen gönderenlerden gelen e-postaları açarken tetikte olun ve sizi izinsiz sitelere yönlendirebilecek bağlantılara tıklamaktan kaçının. E-posta, bilinen sitelerden veya meşru işletmelerden gelmiş gibi görünse bile içeriklerine dikkat edin.
İyi bir antivirüs çözümü kullanın ve güncellemeleri aksatmayın
Kapsamlı bir antivirüs yazılımı yükleyin ve yazılımı güncel tutun. Örneğin Kaspersky'nin Antivirüs koruması; bilgisayarınızda ve Android cihazlarınızda sizi virüslerden korur, parolalarınızı ve gizli belgelerinizi güvende tutup depolar ve VPN hizmeti ile çevrimiçi ortamda gönderdiğiniz ve aldığınız verileri şifreler.
IP adresinizi korumak, çevrimiçi kimliğinizi koruma açısından kritik önem taşır. Bu adımlar aracılığıyla IP adresinizi güvence altına almak, siber suçluların gerçekleştirdiği çok çeşitli saldırılara karşı güvende kalmaya katkıda bulunur.
İlgili makaleler:
