Dolandırıcılar her zaman paranızı çalmanın yeni yollarını ararlar ve son yıllarda kripto parada yaşanan muazzam büyüme, dolandırıcılık için birçok fırsat yaratıyor. Blok zinciri veri şirketi Chainalysis’in raporuna göre, 2021’de dolandırıcıların 14 milyar dolar değerinde kripto para çalmasıyla kripto alanında işlenen suçlar rekor seviyeye ulaştı. Kripto ile ilgileniyorsanız risklerin farkında olmanız önemlidir. Yaygın kripto dolandırıcılığı yöntemleri ve bunları nasıl tespit edip önleyebileceğiniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.
Kripto para birimi yatırımı dolandırıcılığı
Birçok kripto dolandırıcılığı türü vardır. En yaygın örneklerden bazıları şunlardır:
Sahte web siteleri
Dolandırıcılar bazen şüphe duymayan kurbanları kandırmak için sahte kripto para ticaret platformları veya resmî kripto cüzdanlarının sahte versiyonlarını oluştururlar. Bu sahte web siteleri, taklit etmeye çalıştıkları sitelere genellikle benzerdir ancak biraz farklı alan adlarına sahiptir. Yasal sitelere çok benzerler, bu da aradaki farkı ayırt etmeyi zorlaştırır. Sahte kripto siteleri genellikle iki şekilde çalışır:
- Kimlik avı sayfaları olarak: Kripto cüzdanınızın parolası ile kurtarma sözcüğü ve diğer finansal bilgiler gibi girdiğiniz tüm veriler dolandırıcıların eline geçer.
- Hırsızlık amacıyla: Başlangıçta, site az miktarda para çekmenize izin verebilir. Yatırımlarınız iyi performans gösterdikçe siteye daha fazla para yatırabilirsiniz. Ancak daha sonra paranızı çekmek istediğinizde site ya kapanır ya da talebi reddeder.
Kimlik avı dolandırıcılığı
Kripto kimlik avı dolandırıcılığı genellikle çevrimiçi cüzdanlarla ilgili bilgileri hedefler. Dolandırıcılar, cüzdan içindeki fonlara erişmek için gerekli olan kripto cüzdan özel anahtarlarını hedefler. Çalışma yöntemleri, diğer kimlik avı girişimlerine benzer ve yukarıda açıklanan sahte web siteleriyle ilişkilidir. Alıcıları özel olarak oluşturulmuş bir web sitesine çekmek için özel anahtar bilgilerini girmelerini isteyen bir e-posta gönderirler. Bilgisayar korsanları bu bilgileri edindikten sonra, ilgili cüzdanlardaki kripto parayı çalarlar.
Pompalama ve boşaltma oyunları
Bu, belirli bir coin veya token’ın bir e-posta zinciriyle ya da Twitter, Facebook veya Telegram gibi sosyal medya platformu aracılığıyla dolandırıcılar tarafından reklamının yapılmasını içerir. Fırsatı kaçırmak istemeyenler aceleyle coin’i satın alırlar ve fiyatını yükseltirler. Fiyatı şişirmeyi başaran dolandırıcılar, sonrasında varlıklarını satarlar; bu da, varlığın değeri keskin bir şekilde düştüğü için bir çöküşe neden olur. Bu durum birkaç dakika içinde meydana gelebilir.
Sahte uygulamalar
Dolandırıcıların, kripto para birimi yatırımcılarını kandırmak için kullandığı bir başka yaygın yöntem de Google Play ve Apple App Store’dan indirilebilen sahte uygulamalardır. Bu sahte uygulamalar hızla bulunup kaldırılsa da kârlılığı etkilerler. Binlerce kişi, sahte kripto para uygulaması indirmiştir.
Sahte ünlü onayı
Kripto dolandırıcılar bazen potansiyel hedeflerin dikkatini çekmek için ünlüler, iş adamları veya influencer’lardan onay almış gibi davranırlar veya onay talep ederler. Bazen acemi yatırımcılara var olmayan kripto paralar bile satabilirler. Bu dolandırıcılıklar, Elon Musk gibi ünlü isimlerden onay almış gibi görünen gösterişli web sitelerini ve broşürleri içerecek incelikte olabilir.
Çekiliş dolandırıcılığı
Dolandırıcılar, çekiliş dolandırıcılığı olarak bilinen bu yöntemde kendilerine gönderilen kripto parayı aynı şekilde veya katlayarak gönderme vaadinde bulunurlar. Genellikle gerçek görünümlü bir sosyal medya hesabından alınan akıllıca bir mesaj, yazılanların meşru olduğunu düşündürebilir ve aciliyet hissi uyandırabilir. Bu sözde “hayatta bir kez karşılaşılacak olan” fırsat, insanları anında getiri sağlama umuduyla hızlı bir şekilde paralarını aktarmaya yönlendirebilir.
Şantaj ve gasp dolandırıcılığı
Dolandırıcıların kullandığı bir diğer yöntem de şantajdır. Kullanıcı tarafından ziyaret edilen yetişkinlere içerikli web sitelerinin kaydına sahip olduklarını iddia eden e-postalar gönderirler ve kullanıcıları, özel anahtarları paylaşmadıkları veya dolandırıcıya kripto para göndermedikleri sürece bunları ifşa etmekle tehdit ederler.
Bulut madenciliği dolandırıcılığı
Bulut madenciliği, sabit bir ücret ve sözde elde edeceğiniz gelirden bir pay karşılığında işlettikleri madencilik donanımını kiralamanıza izin veren şirketleri ifade eder. Teoride, insanların pahalı madencilik donanımı satın almadan uzaktan madencilik yapmasına olanak tanır. Ancak, birçok bulut madenciliği şirketi dolandırıcıdır veya en iyi ihtimalle etkisizdir; çünkü sonunda para kaybedersiniz veya vadedilenden daha az kazanırsınız.
Hileli ilk para teklifleri (ICO’lar)
İlk para teklifi (ICO), yeni başlayan kripto şirketlerinin gelecekteki kullanıcılardan para toplamasını sağlayan bir yöntemdir. Tipik olarak, müşterilere Bitcoin veya başka bir popüler kripto para birimi gibi aktif kripto para birimleri göndermeleri karşılığında yeni kripto paralarda indirim sözü verilir. Birkaç ICO’nun dolandırıcılık amaçlı olduğu ortaya çıktı ve suçlular, sahte ofisler kiralamak ve üst düzey pazarlama materyalleri oluşturmak gibi yatırımcıları aldatmak için her yola başvurdular.
Kripto para birimi dolandırıcılıklarını tespit etme
Peki, bir kripto dolandırıcılığı nasıl tespit edilir? Dikkat edilmesi gereken tehlike işaretleri şunlardır:
Garantili getiri vaatleri: Hiçbir finansal yatırım gelecekteki getirileri garanti edemez çünkü yatırımlarda inişler ve çıkışlar olabilir. Kesinlikle para kazanacağınızı vadeden tüm kripto teklifleri birer tehlike işaretidir.
Yetersiz veya var olmayan teknik doküman: İlk para teklifinin en kritik yönlerinden biri olduğu için her kripto para biriminin bir teknik dokümanı olmalıdır. Teknik doküman, kripto para biriminin nasıl tasarlandığını ve nasıl çalışacağını açıklamalıdır. Teknik doküman bir anlam ifade etmiyorsa veya daha kötüsü mevcut değilse dikkatli bir şekilde ilerleyin.
Aşırı pazarlama: Tüm işletmeler kendilerinin reklamlarını yaparlar. Kripto dolandırıcılarının insanların ilgisini çekmesinin bir yolu da çevrimiçi reklamcılık, ücretli influencer’lar, çevrimdışı tanıtım vb. şekillerde yoğun pazarlama yapmaktır. Amaçları, hızlı para kazanmak için mümkün olan en kısa sürede en fazla sayıda kişiye ulaşmaktır. Bir kripto teklifinin pazarlanmasının yetersiz olduğunu veya desteksiz iddialara sahip olduğunu düşünüyorsanız durup biraz daha araştırma yapın.
İsimsiz ekip üyeleri: Çoğu yatırım şirketinde, işletmenin ardındaki önemli kişileri bulabilmelisiniz. Genellikle bu, yatırımı yürüten kişilerin kolay bulunabilir biyografileri ve sosyal medyadaki aktif varlıkları ile sağlanabilir. Bir kripto para birimini kimin işlettiğini bulamıyorsanız dikkatli olmakta fayda vardır.
Karşılıksız para: İster nakit ister kripto para olsun, karşılıksız para vadeden yatırım fırsatları muhtemelen sahtedir.
Kripto para birimi dolandırıcılıklarından korunma
Çoğu kripto dolandırıcısı sofistike ve ikna edicidir. Kendinizi korumak için alabileceğiniz önlemler şunlardır:
Cüzdanınızı koruyun: Kripto paraya yatırım yapmak için özel anahtarlara sahip bir cüzdana ihtiyacınız vardır. Bir firma, bir yatırım fırsatına katılmak için anahtarlarınızı paylaşmanızı isterse bunun bir dolandırıcılık olması kuvvetle muhtemeldir. Cüzdan anahtarlarınızı kimseyle paylaşmayın.
Cüzdan uygulamanıza dikkat edin: İlk kez para aktarımı yapacaksanız kripto cüzdan uygulamasının meşruluğunu doğrulamak için yalnızca az miktarda para gönderin. Cüzdan uygulamanızı güncellerken şüpheli bir davranış tespit ederseniz güncellemeyi sonlandırın ve uygulamayı kaldırın.
Yalnızca anladığınız şeylere yatırım yapın: Belirli bir kripto para biriminin nasıl işlediğini tam olarak anlayamadıysanız yatırım yapıp yapmamaya karar vermeden önce durup daha fazla araştırma yapmak en iyisidir.
Acele etmeyin: Dolandırıcılar, paranızı hızlı bir şekilde yatırmanızı sağlamak için genellikle ısrarcı taktikler kullanırlar (ör. hemen katılmanız hâlinde bonuslar veya indirimler verileceğini vadetmek). Herhangi bir yatırımda bulunmadan önce zaman ayırarak kendi araştırmanızı gerçekleştirin.
Sosyal medya reklamlarına karşı dikkatli olun: Kripto dolandırıcıları genellikle hileli planlarını tanıtmak için sosyal medyayı kullanırlar. Planlarına meşruluk katmak için ünlülerin veya yüksek profilli iş adamlarının resimlerini izinsiz şekilde kullanabilir ya da çekiliş veya karşılıksız nakit para vadedebilirler. Sosyal medyada tanıtılan kripto fırsatları gördüğünüzde bunlara şüpheyle yaklaşın ve gerekli özeni gösterin.
Pazarlama çağrılarını dikkate almayın: Birisi size bir kripto yatırım fırsatı satmak için birdenbire sizinle iletişime geçerse muhtemelen dolandırıcılık amaçlıdır. Sizinle bu şekilde iletişime geçen kişilere kişisel bilgilerinizi vermeyin veya para aktarmayın.
Yalnızca resmî platformlardaki uygulamaları indirin: Sahte uygulamalar Google Play Store veya Apple App Store’a bile giriş yapabilse de uygulamaları başka bir yerdense bu platformlardan indirmek daha güvenlidir.
Araştırma yapın: En popüler kripto para birimleri hileli değildir. Ancak belirli bir kripto para birimini daha önce duymadıysanız araştırın; okuyabileceğiniz bir teknik doküman olup olmadığına bakın, kripto paranın kim tarafından işletildiğini ve nasıl öğrenin ve gerçek incelemeler ile kullanıcı görüşlerini arayın. Dolandırıcılıkları incelemek için güncel ve güvenilir bir sahte kripto para birimi listesi arayın.
Gerçek olamayacak kadar iyi mi?: Garantili getiri vaat eden veya sizi bir gecede zengin edecek şirketler muhtemelen dolandırıcıdır. Bir şey gerçek olamayacak kadar iyi görünüyorsa ihtiyatlı davranın.
Son olarak, herhangi bir yatırım fırsatında olduğu gibi, kaybetmeyi göze alamayacağınız parayla asla yatırım yapmayın. Dolandırılmamış olsanız bile, kripto para birimi oynak ve spekülatiftir, bu nedenle risklerin farkında olmak çok önemlidir.
Bir kripto para dolandırıcılığının kurbanı olursanız yapmanız gerekenler
Bir kripto para dolandırıcılığının kurbanı olmak yıkıcı bir etki yaratabilir, ayrıca bir ödeme yaptıysanız veya kişisel bilgilerinizi verdiyseniz hızlı hareket etmek büyük önem taşır.
Aşağıdaki durumlarda derhal bankanızla irtibata geçin:
- Banka veya kredi kart ile ödeme yapma.
- Banka havalesi ile ödeme yapma.
- Kişisel bilgilerinizi paylaşma.
Kripto dolandırıcıları, ele geçirdikleri bilgileri genellikle başka suçlulara satarlar. Bu nedenle, daha fazla zarara uğramamak için tüm kullanıcı adlarınızı ve parolalarınızı değiştirmeniz gerekir. Bir sosyal medya kripto dolandırıcılığına maruz kaldıysanız bunu ilgili sosyal medya platformuna bildirebilirsiniz. Yaşadığınız yere bağlı olarak dolandırıcıları yargı alanınızdaki ilgili kuruma bildirebilirsiniz (ör. ABD için Federal Ticaret Komisyonu). Diğer ülkelerde de benzer kurumlara başvurabilirsiniz.
Yaygın kripto dolandırıcılıklarıyla ilgili SSS
Önerilen ürünler:
- Kaspersky Premium - Ürün detayları
- Kaspersky Antivirüs Premium ücretsiz deneme sürümünü indirin
- Kaspersky Password Manager
- Kaspersky VPN Secure Connection
Daha fazla bilgi için:
