Trolleme nedir?
İnternet trolü, internet üzerinde tartışmalı veya küçük düşürücü yorumlar yaparak kasıtlı olarak rahatsızlık veya çatışma yaratmaya çalışan kişidir. Amacı genellikle başkalarının keyfini kaçırmak veya karşılığında öfkeli yorumlar yapmaları için kışkırtmaktır. Trollerin hedef aldığı platformlar arasında sosyal medya, forumlar ve sohbet odaları bulunur.
Çoğu çevrimiçi topluluk, kullanıcıların gerçek kimlikleriyle bağlantılı olmayan kullanıcı adları oluşturmalarına izin verir. Bu anonimlik, trollerin eylemlerinin sonuçlarından kaçmasını kolaylaştırır. Trollemenin motivasyon kaynakları farklılık gösterebilir, ancak amaç genellikle medeni bir tartışmayı bozmaktır.
İnternetin ilk zamanlarında trolleme daha zararsız bir faaliyet olarak görülüyordu. Örneğin, bir forumun mevcut üyeleri, kendilerine özel şakalarla yeni üyelerin kafasını karıştırabiliyor veya kişileri zaman kaybettiren bir sohbete çekmek için kasıtlı olarak yanlış bilgiler paylaşabiliyordu. Zamanla bu faaliyet daha karanlık bir hâl aldı ve günümüzde çeşitli çevrimiçi taciz biçimleriyle ilişkilendiriliyor.
Trolleme, sağlıklı bir tartışmanın olağan yönleri olabilen başkalarıyla aynı fikirde olmamak veya güçlü fikirleri ifade etmekten farklıdır. Trolleme, güçlü bir tepki uyandırmak için kişilerin kasıtlı olarak kışkırtılması ve başkalarına rahatsızlık vermekten kötü niyetli bir zevk duyulması bakımından bu unsurların ötesine geçer.
“Trolleme” teriminin kökeni tartışmalıdır: Kimileri bu terimin, yem takılmış bir kancanın suda sürüklenmesi ve kancayı ısıracak balıkların beklenmesini içeren bir balıkçılık tekniği olan trolleme tekniğinden (bir ağın sürüklendiği “trol avcılığı” tekniğinden farklıdır) geldiğini iddia etmektedir. Ancak diğerleri, terimin kaynağının, İskandinav folklorunda yalnızca bir soruyu doğru yanıtlayan kişilerin geçmesine izin veren köprü muhafızları olan troller olduğunu düşünmektedir.
Trollemenin belirtileri
Trolleme ile bir kişinin bir konu hakkında gerçekten tartışmak istemesini birbirinden ayırt etmek her zaman kolay değildir. Dikkat edilmesi gereken olası işaretler şunlardır:
Konunun dışına çıkmak:
Bunun amacı, paylaşım yapan diğer kişileri sinirlendirmek ve engellemektir.
Konunun peşini bırakmamak:
Kışkırtarak istedikleri yanıtı alana kadar tekrar tekrar paylaşım yapma eğilimindedirler.
Konuyla ilgisi olmayan görseller veya meme’ler kullanmak:
Özellikle mantıklı yazılı gönderilere yanıt vermek için meme’ler, görseller ve GIF’ler kullanırlar.
Kanıtları veya gerçekleri görmezden gelmek:
Kendi bakış açılarıyla çelişen gerçekleri kabul etmezler.
Başkalarına karşı küçümseyici bir ton kullanmak:
Diğer tarafı kışkırtmak için küçümseyici ve tartışmacı bir ton kullanırlar ve hiçbir karşı argümanı önemsemezler.
Bu liste tabii ki yukarıdakilerle sınırlı değildir. Genel olarak, bir kişi gerçek, iyi niyetli bir tartışmada bulunmakla ilgilenmiyorsa ve kasıtlı olarak kışkırtıcı davranıyorsa o kişi muhtemelen bir internet trolüdür.
Sosyal medyada trollerle nasıl başa çıkılır?
Çevrimiçi troller, kişileri sinirlendirebilir ve rahatsız edebilir ve onlara nasıl tepki verilmesi gerektiğine karar vermek zor olabilir. Bir trole nasıl cevap vermeniz gerektiğini merak ediyorsanız aşağıda bazı ipuçları verilmiştir:
Görmezden gelin
“Trolü besleme.” diye bir söz vardır. Troller genellikle ilgiden ve duygusal yanıtlardan motive olur. Yani çirkin veya rahatsız edici yorumlara yanıt vermek, trollere istediklerini vermektir. Onlarla tartışmaya çalışmak yalnızca daha fazla trollemelerine neden olur. Onları görmezden gelmek en iyisidir.
Engelleyin
Günümüzde çoğu sosyal medya platformu, başka kullanıcıları kolayca engelleyebilmenize olanak tanıyor. Bir trol sizi rahatsız ediyorsa onu engelleyebilirsiniz, böylece gönderilerini görmezsiniz.
Bildirin
Çoğu sosyal medya platformu ve çevrimiçi forum ayrıca kötü niyetli veya nefret dolu davranışlarda bulunan kullanıcıları bildirmenize olanak tanıyor. Bildiriminiz başarılı olursa trol geçici olarak askıya alınabilir veya hesabı tamamen yasaklanabilir.
Gizlilik ayarlarınızı düzenleyin
Sosyal medya size çok ağır geliyorsa gizlilik ayarlarınızı gözden geçirerek hesabınızın herkese açık olmamasını ve yalnızca mevcut bağlantılarınız tarafından görülebilmesini sağlayabilirsiniz. Yaptığınız bir paylaşım hakkında tartışmaya girmek istemiyorsanız genellikle gönderilerinize kimlerin yorum yapabileceğini veya yanıt verebileceğini de belirleyebilirsiniz.
Sahte hesaplar nelerdir?
Sahte hesaplar, gerçek kullanıcılara ait olmayan çevrimiçi hesaplardır. Bazıları hiciv, bazıları dolandırıcılık ve bazıları da sahte haberleri ve yanlış bilgileri yayma amacıyla oluşturulur.
Sahte hesaplar sıklıkla botlar tarafından yönetilir. Botlar, kötü niyetli kişiler tarafından aşağıdakiler dâhil çeşitli amaçlarla kontrol edilir:
- Bir kişinin veya hareketin popülerliğini yapay olarak artırmak
- Seçimler dâhil olmak üzere siyaseti etkilemek
- Finansal piyasaları etkilemek
- Başkalarını susturmaya çalışmak
- Spam ve kimlik avı saldırılarını yaymak
Botlar, sosyal medya platformlarında gerçek kullanıcılar gibi beğeni, paylaşım ve yorumda bulunabilir. Sosyal medya botları, gerçek kullanıcıların davranışlarını taklit ettiklerinde ve kamusal söylemde aktif olarak yer aldıklarında, bazılarının öne sürdüğü üzere seçim sonuçlarını etkilemek dâhil çeşitli şekillerde tehlikeli olabilirler.
Bununla birlikte, botlar tarafından yönetilen tüm profiller yanıltıcı değildir: Bazıları faydalı bir amaca hizmet eder ve bot oldukları konusunda şeffaf davranır. Ayrıca sahte hesapların tamamı botlar tarafından yönetilmez, bazılarını insanlar yönetir. İnsanlar tarafından yönetilen sahte hesaplar, sahtekâr hesaplar ya da kişilerin başkalarını eleştirmek veya kendilerini övmek için yönettiği kukla hesaplar olabilir.
Gönderilerin ya da tweet’lerin gücünü artırmak için oluşturulan botlar genellikle bir botnet’in, yani bir bot ağının parçasıdır. Aynı konu ve etiketleri takip ederek benzer şekilde çalışmak üzere programlanmışlardır. Kötü niyetli kişiler tarafından kontrol edilen trol botlar, bölünme ve güvensizlik oluşturmayı amaçlar. Anlaşmazlığı teşvik etmenin yanı sıra artık “gerçek” diye bir şeyin olmadığı yönünde genel bir algı uyandırmaya çalışırlar.
Sosyal medya botlarının sayısı kesin olarak bilinmemektedir, ancak hesapların %5 ila %15’ini oluşturdukları tahmin edilmektedir. Sosyal medya botlarının çok sayıda olması ve “gerçekmiş” gibi görünebilmeleri, onları amaçları açısından çok etkili kılmaktadır. Birçok kişi, botları fark edemez ve onlara gerçek kullanıcılarmış gibi tepki gösterir. Sosyal medya botları, ağlarını büyütmek için başka kullanıcılarla bağlantı veya arkadaşlık kurmaya çalışabilir. Söz konusu kişiyi tanımıyorsanız, ortak bağlantınız yoksa ve bağlantı talebi kişisel bir mesaj içermiyorsa bağlantı kurma talebini reddetmek en iyisidir.
Sahte hesaplar konusunda “siborg” terimini duyabilirsiniz. Siborg, bir insanın başka kullanıcılara yanıt vermek ve özgün içerik paylaşmak için bir bot hesabı periyodik olarak devraldığı hibrit bir hesaptır. Siborglar, yönetilmesi daha pahalı olan ve daha fazla zaman alan hesaplardır, ancak insan dokunuşları, hesabın bot olduğunun anlaşılmasını zorlaştırır.
Sahte hesaplar nasıl tespit edilir?
İnternet üzerinde gerçek bir insanla karşı karşıya olup olmadığınızı anlamak zor olabilir. Bunu çözmenize yardımcı olmak için, sosyal medyada bir botun nasıl tespit edileceğine dair bazı ipuçları aşağıda verilmiştir:
Profil bilgilerini kontrol edin:
Bot hesap adları sıklıkla rastgele görünen sayı dizileri içerir. Genellikle bir profil fotoğrafları bulunmaz. Profil fotoğrafı varsa bu, bariz bir stok görüntü ya da genel bir manzara veya hayvan fotoğrafı (örnek olarak) olabilir. Bir profil fotoğrafının sahte olduğundan şüpheleniyorsanız her zaman ters görsel arama yapabilirsiniz. Aynı görsel birden fazla profilde görünüyorsa hesabın bot olma olasılığı yüksektir.
Hesap sahibinin ne zaman katıldığını kontrol edin:
Hesap sahibi, sosyal medya platformuna kısa bir süre önce katıldıysa bu durum, hesabın yalnızca başkalarının gönderilerini desteklemek için oluşturulduğunu gösterebilir.
Takipçi sayısını kontrol edin:
Hesap kısa bir süre önce oluşturulduysa ve çok az sayıda takipçisi olmasına karşın binlerce hesabı takip ediyorsa bu, bir tehlike işareti olabilir.
Paylaşım sıklığı:
Hesap sahibi ne sıklıkla yorum yapıyor, tweet atıyor veya gönderi paylaşıyor? Bot etkinliği genellikle ortalama bir sosyal medya kullanıcısının etkinliğinden çok daha yoğundur, bu nedenle kısa bir sürede çok sayıda gönderi paylaşılması hesabın otomatikleştirildiğinin bir işareti olabilir.
Bakış açısı:
Hesap sahibi genellikle hangi konular veya görüşler hakkında gönderi paylaşıyor? Hesap sürekli aynı konulara odaklanıyorsa bunu yapması için programlanmış olabilir. Birçok bot hesap, özgün içerik paylaşmaz, yalnızca mevcut içerikleri beğenip paylaşarak gündemde olmalarını sağlamaya çalışır; bu da başka bir işarettir.
Düşük kaliteli içerik:
Yazının üslubu kulağa doğal gelmeyebilir veya söz dizimi tuhaf olabilir, bu da yazının otomatik olarak oluşturulduğunu gösterebilir. Veri veya istatistiklerden alıntı yapılıyorsa herhangi bir güvenilir kaynak belirtilmez. Haber bağlantıları varsa bunlar meşru haber kaynakları yerine sahte haber siteleri olabilir.
Spam niteliğindeki etiket kullanımı:
Twitter’da bot hesaplar genellikle etiketlerin gündemde yer alması için çok sayıda etiket kullanır. Gönderinin içeriğiyle ilgili olmayan birçok etiketin kullanılması, bot etkinliğinin işareti olabilir. Spam niteliğindeki etiket kullanımına dikkat edin.
Bu liste de tabii ki yukarıdakilerle sınırlı değildir. Bir hesabın tek başına bir veya iki özelliğine değil, genel davranış biçimine bakılmalıdır. Otomatikleştirilmiş hesapların tamamı kötü değildir, bazıları şeffaftır ve faydalı bir amaca hizmet eder. Ancak zararlı bot hesaplar da bulunmaktadır; bu nedenle, sosyal medyaya karşı eleştirel bir yaklaşım geliştirilmesi önerilir.
Sahte hesaplar nasıl bildirilir?
Sahte bir hesapla karşılaştığınızda o hesabı bildirmeniz, sosyal medya ağlarının işlem yapmasına yardımcı olacaktır. Çoğu sosyal medya platformu, bot hesapların bildirilmesi için kolay bir yol sunar. Örneğin:
Sahte bir Facebook hesabı nasıl bildirilir?
- Sahte hesabın profiline girin.
- Profili bulamazsanız profilde kullanılan adı aramayı deneyin veya arkadaşlarınızdan profilin bağlantısını size göndermelerini isteyin.
- Kapak fotoğrafının altındaki üç noktaya tıklayın ve Destek al veya profili şikayet et ögesini seçin.
- Bildirimde bulunmak için sahte hesaplar konusunda ekranda yer alan talimatları izleyin.
Sizi veya tanıdığınız birini taklit eden bir hesabı taklit nedeniyle nasıl bildirebileceğinizi buradan öğrenebilirsiniz.
Sahte bir Instagram hesabı nasıl bildirilir?
- Bot hesabın profiline girin.
- Sağ üst köşedeki üç noktaya tıklayın ve Şikayet Et ögesini seçin.
- Bir sonraki ekranda Spam ögesini seçin.
- Böylece hesabın sizi takip etmesi de engellenmiş olacaktır.
Sahte bir Twitter hesabı nasıl bildirilir?
- Bot hesabın profilini açın.
- Sağ üst köşedeki üç nokta simgesine tıklayın.
- Bildir ögesini seçin. Olası bildirme nedenlerinin yer aldığı bir liste göreceksiniz.
- Şüpheli veya spam ögesini seçin.
- Bir sonraki ekranda Sahte hesap ögesini seçin.
Trollere, bot hesaplara ve sahte hesaplara dikkat etmenin yanı sıra, internette güvende kalmanın en iyi yollarından biri de kapsamlı bir virüsten koruma çözümü kullanmaktır. Örneğin, Kaspersky Total Security bilgisayar korsanlarına, virüslere ve zararlı yazılımlara karşı koruma sağlar ve sizi her açıdan koruyan bir dizi gizlilik aracı içerir.
İlgili makaleler:
