Siber hijyen tanımı
Siber hijyen, bilgisayar ve diğer cihaz kullanıcılarının çevrimiçi güvenliklerini iyileştirmek ve sistem sağlığını korumak üzere atabileceği adımları belirtir. Siber hijyen, kişilerin ve kuruluşların potansiyel çevrimiçi ihlalleri engellemesine yardımcı olan güvenlik odaklı bir yaklaşım ve alışkanlıklar edinmeyi gerektirir. Siber hijyende temel prensip, bunu günlük rutinin bir parçası haline getirmektir.
Siber hijyen nedir?
Siber hijyen, siber tehditlerden ve çevrimiçi güvenlik sorunlarından korunabilmeniz için kendinizi iyi siber güvenlik alışkanlıkları kazanacak şekilde eğitmektir. Siber hijyen bazen kişisel hijyenle karşılaştırılır çünkü her ikisi de, sağlık ve sıhhat sağlamak üzere düzenli olarak uygulanan, önlem amaçlı süreçlerdir.
Siber hijyen, donanım ve yazılımların temel sağlık ve güvenliğini sağlamayı ve böylece kötü amaçlı yazılım gibi tehditlerden korunmalarını amaçlar. Siber hijyen düzenli şekilde uygulandığında, verileri güvende tutmaya yardımcı olur. Oturmasını istediğiniz tüm alışkanlıklar için geçerli olduğu gibi, siber hijyen de rutin ve tekrar gerektirir.
Siber hijyen kapsamında bir rutin oluşturmak, siber suçluların güvenlik ihlalleri gerçekleştirmesini ya da kişisel bilgileri çalmasını önler. Ayrıca yazılım ve işletim sistemi yeniliklerinden de haberdar olmanıza yardımcı olur.
Covid-19 pandemisiyle birlikte dünya genelinde daha fazla insan uzaktan çalışmaya başladığından ve bu da siber suçlarda artışla sonuçlandığından, siber hijyen kavramı daha önemli hale gelmiştir.
Sık görülen siber hijyen sorunları
Siber hijyenin çözüm sunması düşünülen bazı sorunlar şunlardır:
- Güvenlik ihlalleri: ör. korsan tehditleri, kimlik avı, kötü amaçlı yazılımlar ve virüsler.
- Veri kaybı: Yedeklenmeyen sabit sürücüler ve çevrimiçi bulut depolama; korsanlar tarafından ele geçirilmeye, bozulmaya veya veri kaybına yol açabilecek diğer sorunlara açık olabilir.
- Güncel olmayan yazılımlar: Bunlar, cihazınızı çevrimiçi saldırılara karşı daha savunmasız hale getirebilir.
- Eski antivirüs programları: Güncel tutulmayan bir güvenlik yazılımı, sizi en yeni siber tehditlerden korumada daha az etkili olacaktır.
İyi siber hijyen nasıl sağlanır?
Kişiler açısından siber hijyen için iki kritik unsur mevcuttur. Bunlar, düzenli rutinler veya alışkanlıklar geliştirmek ve doğru araçları kullanmaktır. Bunları sırayla inceleyelim.
Düzenli rutinler veya alışkanlıklar:
Siber hijyen, tek sefer yapılan bir eylem değildir; düzenli olarak uygulanması gereken bir pratiktir. Otomatik hatırlatıcılar ayarlayarak ya da farklı görevler için takvimlerinize tarihler ekleyerek alışkanlıklar oluşturabilirsiniz. Bunlar antivirüs yazılımı kullanarak virüs taraması yapmak; parolalarınızı değiştirmek; uygulamaları, yazılımları ve işletim sistemlerini güncel tutmak ve sabit sürücünüzü silmek gibi eylemleri içerebilir. Siber hijyene hakim olduğunuzda, bu düzenli kişisel siber güvenlik rutininizin bir parçası haline gelir.
Doğru araçları kullanmak:
Bunlar:
- Ağ güvenlik duvarı: Bu, yetkisiz kullanıcıların web sitelerinize, e-posta sunucularınıza ve İnternet üzerinden erişilebilecek diğer bilgi kaynaklarına erişmesini engeller.
- Veri silme yazılımları: Yeni bir yazılım veya eklenti donanımı kurduğunuzda ya da sistem dosyalarını değiştirdiğinizde kişisel verilerin kaybolması riski oluşur. Veri silme yazılımı kullanmak, ihtiyacınız olmayan verileri silmenizi ve sabit sürücünüzden temizlemenizi sağlar.
- Parola yöneticisi: Düzenli olarak değiştirdiğiniz güçlü, karmaşık parolalar kullanmak, İnternet hijyeninin önemli bir parçasını oluşturur. Parola yöneticisi kullanmak, çok sayıda parolayı yönetmenize yardımcı olabilir.
- Otomatik cihaz taramaları planlayan ve gerçekleştiren yüksek kaliteli bir antivirüs yazılımı, kötü amaçlı yazılımları tespit edip kaldırır ve sizi çeşitli çevrimiçi tehditlerden ve güvenlik ihlallerinden korur.
Siber hijyen alışkanlıklarına sahip olmak, özellikle de programları güncel tutmanızı sağlayacağından, dijital ortamınızı sağlıklı tutmanıza yardımcı olur. Güncel olmayan programlar, korsanların yararlanabileceği güvenlik açıkları içerebilir. Dolayısıyla güvenlik sorunlarının ortadan kaldırılması için web uygulamalarının, mobil uygulamaların ve işletim sistemlerinin düzenli olarak güncellenmesi gerekir. Düzenli güncellemeler, sorunları düzeltmeye yönelik yeni yazılım yamaları sunar. Donanım güncellemeleri, performans sorunlarını engellemeye yardımcı olur.
Rutin antivirüs taraması, sorunları ortaya çıkmadan önlemeye yardımcı olabilir. Doğru bakım sayesinde dijital varlıklar, kalıcı çevrimiçi tehditlere karşı korunur. Bu ayrıca dosyaların parçalara ayrılarak veri kaybına yol açmasına karşı da koruma sağlar.
İnsanlar bazen eski bilgisayarların nasıl güvenli şekilde atılabileceğini sorar. Masaüstü bilgisayarınızı, dizüstü bilgisayarınızı, tabletinizi veya akıllı telefonunuzu satıyorsanız veya bunları atıyorsanız kişisel ya da hassas verilerinizin aktarılmadığından emin olmanız önemlidir. Kişisel dosyalarınızı veya verilerinizi silmeniz yeterli değildir. Cihazı yeniden biçimlendirmeniz ve ardından verileri sabit sürücüden silmeniz gerekir. Temiz bir sabit sürücü, kişisel verilerinizi başkasına aktarmamanız anlamına gelir. Lifewire'ın sabit sürücüleri silmeye yönelik faydalı bir kılavuzunu burada bulabilirsiniz.
Kişisel hijyen için de geçerli olduğu gibi, siber hijyenin etkili olabilmesi için bunu düzenli şekilde uygulamanız gerektiğini unutmayın.
Kendinizi koruduğunuzdan emin olmak için bu siber hijyen kontrol listesini kullanın
En iyi uygulamalara sahip olarak iyi siber hijyen sağlamak için aşağıdaki kişisel siber güvenlik kontrol listesini kullanabilirsiniz:
Parolaların güvende olmasını sağlamak
- Farklı hesaplar için aynı parolayı kullanmaktan kaçınıyorum
- Parolalarımı düzenli olarak değiştiriyorum
- Parolalarım en az 12 karakter uzunluğunda (ideal olarak daha uzun)
- Parolalarım küçük ve büyük harfler, simgeler ve sayılar karışımından oluşuyor
- Parolalarım kolay tahmin edilecek bilgiler, örneğin ardışık sayılar ("1234") veya beni tanıyan bir kişinin tahmin edebileceği, doğum tarihim ya da evcil hayvanımın adı gibi kişisel bilgiler içermiyor
- Nesnelerin İnterneti (IoT) cihazlarımdaki varsayılan parolaları değiştiriyorum
- Parolalarımı bir yere yazmaktan ya da başkalarıyla paylaşmaktan kaçınıyorum
- Tüm parolalarımı tek bir güvenli çevrimiçi hesapta oluşturmak, saklamak ve yönetmek için parola yöneticisi kullanıyorum
Çok faktörlü kimlik doğrulama kullanmak
- E-posta, sosyal medya veya bankacılık uygulamaları gibi tüm önemli hesaplarım, Google Authenticator ya da Authy gibi bir çok faktörlü kimlik doğrulaması (MFA) ile korunuyor
- MFA yedekleme kodlarımı parola yöneticisine kaydediyorum
Verileri düzenli olarak yedekliyorum
- Dosyaları güvende tutuyorum ve önemli dosyaları harici bir sabit sürücüde veya bulutta çevrimdışı yedekleyerek veri kaybına karşı koruyorum
Gizliliğin korunduğundan emin olmak
- Ev adresim, özel resimlerim, telefon numaram veya kredi kartı numaralarım gibi özel bilgileri herkese açık şekilde ya da sosyal medyada paylaşmıyorum
- Sosyal medya gizlilik ayarlarımı gözden geçirdim ve içime sinen bir güvenlik düzeyine ayarladım
- Sosyal medyada hassas kişisel bilgiler isteyen testlerden, oyunlardan veya anketlerden kaçınıyorum
- Kullandığım tüm uygulamalarda onayladığım izinlere dikkat ediyorum
- Bilgisayarımı ve telefonumu parola ya da PIN ile kilitli tutuyorum
- Halka açık Wi-Fi kullanırken özel bilgileri açıklamamaya dikkat ediyorum
- Özellikle de herkese açık Wi-Fi kullanırken Sanal Özel Ağ ya da VPN kullanmanın gizliliğimi en üst seviyeye çıkarmaya yardımcı olduğunu biliyorum
- Yaptığım tüm çevrimiçi işlemleri, URL adresi http:// yerine https:// ile başlayan ve adres çubuğunun sol kısmında asma kilit simgesi bulunan güvenli bir web sitesi üzerinden yapmaya dikkat ediyorum
- Ailemin ve arkadaşlarımın güvende olmasına yardımcı olmak için çevrimiçi gizlilikle ilgili bilgileri onlarla da paylaşıyorum
Uygulamaları, yazılımları ve ürün yazılımlarını güncel tutuyorum
- Uygulamaları, web tarayıcılarını, işletim sistemlerini ve ürün yazılımlarını düzenli olarak güncelleyerek olası güvenlik açıklarını gideren ya da bunlara karşı yama sunan en son sürümleri kullanıyorum
- Mümkünse otomatik yazılım güncellemelerinin yapılabilmesi için gerekli özellikleri ayarladım
- Kullanmadığım uygulamaları siliyorum
- Sadece tanınmış ya da resmi kaynaklardan uygulama indiriyorum
Yönlendiricileri güvenli hale getirmek
- Ev Wi-Fi'ımın varsayılan adını değiştirdim
- Yönlendiricimin kullanıcı adını ve parolasını değiştirdim
- Ürün yazılımlarımı güncel tutuyorum
- Uzaktan erişimi, Evrensel Tak ve Çalıştır özelliğini ve Wi-Fi Korumalı Kurulum özelliğini devre dışı bıraktım
- Misafir kullanıcılar için ayrı bir ağ kurdum
- Ağım aracılığıyla gönderilen bilgilerin gizliliğini korumak için yönlendiricimin WPA2 ya da WPA3 şifreleme sunduğundan emin oldum
Sosyal mühendislik saldırılarından kaçınmak
- Şüpheli bağlantılara ya da emin olmadığım bağlantılara tıklamaktan kaçınıyorum
- Şüpheli görünen e-postaları açmaktan kaçınıyorum
- Beklemediğim e-postalar ya da metin mesajlarıyla gelen şüpheli ekleri indirmekten kaçınıyorum
- Karşılıksız para, ödül ya da indirim sözü veren reklamlara tıklamıyorum
Ağ güvenlik duvarları kullanmak
- Kötü amaçlı yazılımların İnternet aracılığıyla bilgisayarıma ya da ağıma erişmesini engellemek için güvenlik duvarı kullanıyorum
- Güvenlik duvarımın doğru şekilde yapılandırıldığından emin oluyorum
Cihazları şifrelemek
- Dizüstü bilgisayarlar, tabletler, akıllı telefonlar, çıkarılabilir sürücüler, yedekleme teypleri ve bulut depolama da dahil olmak üzere, hassas veriler içeren cihazları ve diğer medya türlerini şifreliyorum
Sabit sürücüleri silmek
- Bir bilgisayar, tablet ya da akıllı telefonu atmadan ya da satmadan önce, kişisel verilerime başkalarının erişmesini önlemek için sabit sürücüyü sildiğimden emin oluyorum
Yüksek kaliteli antivirüs yazılımı kullanıldığından emin olmak
- Bilgisayar virüsleri ve diğer kötü amaçlı yazılımlara karşı tarama yapan ve bunları kaldıran yüksek kaliteli bir antivirüs yazılımı kullanıyorum
- Antivirüs yazılımımı güncel tutuyorum
Sonuç olarak siber hijyen, bilgisayarınızı ya da mobil cihazınızı kullanırken kişisel ve finansal bilgilerinizi güvende tutabilmek için koruyucu bir rutin geliştirmek anlamına gelir. Güçlü parolalar kullanmak ve bunları düzenli olarak değiştirmek, yazılım ve işletim sisteminizi güncel tutmak, sabit sürücüleri silmek ve Kaspersky Total Security gibi kapsamlı bir antivirüs programı kullanmak, en yeni siber tehditlere karşı korunmanızı sağlar.
İlgili makaleler:
