ipuçları
İlk Bitcoin alım satımından bu yana on yıl geçmiş olsa da kripto para birimlerindeki manzara hala Vahşi Batı’yı andırıyor. Kimileri tek bir iyi kararla yüzde yüz kar elde edebilirken geri kalanlar ise tek bir günde her şeyini kaybedebiliyor. Başlangıç sermayenizi borsa dalgalanmalarına, karınızı ise dolandırıcılara karşı nasıl koruyabilirsiniz?
Kripto para birimi nasıl seçilir, riskler nasıl en aza indirilir?
İlk adım, hangi kripto para birimine yatırım yapmak istediğinize karar vermektir. Burada değişmez, katı kurallar yoktur; hemen hemen her token (para birimi) bir gün uçarken ertesi gün çökebilir. Acemi bir kripto yatırımcının bu hareketleri ön görebilmesi için çok fazla şansa ihtiyacı vardır. Bununla birlikte, yatırımınızı korumak için birkaç önlem alabilirsiniz.
Konuya tamamen yabancı olanlar, başlarken Bitcoin veya Ethereum gibi alım satım yapanlar arasında geçmiş performansı bilinen ve talep gören bir para birimi seçmelidir. Bu tür para birimleri, altcoinler (az bilinen kripto para birimleri) kadar hızlı bir şekilde fiyat artışı göstermeye yatkın değildir ve token’ları aceleyle bozdurmanız gerektiğinde alıcı bulmak daha kolaydır. Örneğin, en popüler para birimlerinin ve döviz kuru dinamiklerinin bir listesine buradan ulaşabilirsiniz; daha yüksek piyasa değeri genellikle daha düşük risk anlamına gelir.
Agresif bir yatırımcıysanız, yeteneklerinizden emin ve paranızı riske atmaya hazırsanız, gelecek vaat eden altcoinlere bir göz atın. Daha ucuzdurlar ve daha hızlı kar vaat ederler, ancak aynı zamanda tacirler arasında düşük talep görme gibi dezavantajları da vardır; bu da daha önce bahsettiğimiz gibi gerçek paraya dönüşmelerini zorlaştırır. Ek olarak, tüm yumurtalarınızı aynı sepete koymayın: Riski bölüştürmek için farklı kripto para birimlerine yatırım yapın.
Küçük yazıları okuyun
Bir kripto para birimi seçerken fantastik derecede cömert olan tekliflere kanmayın. Kripto para yatırımlarının benzersiz dünyasında bile bedava yemek diye bir şey yoktur. Eğer süper kar vaat ediliyorsa işin içinde nasıl bir iş olduğunu anlamaya çalışın.
Çinli PlusToken hizmetinin ibret verici hikayesini hatırlayın: Yatırımcılara ayda %10 ila %30’luk bir getiri sözü vermişlerdi. (Çoğu Çin’de olmayan) 3 milyondan fazla insan yemi yuttu ve PlusToken’i 2019 baharında altın günlerini yaşarken 17 milyar USD hacme ulaştırdı.
İlk yatırımcılar vaat edilen getirilerini aldı, ancak sonradan gelenler daha az şanslıydı. Bu “devrimci platform” bir Ponzi şemasından başka bir şey değildi. Çinli yetkililer dolandırıcıların bazılarını tutukladı, ancak paranın çoğu iz bırakmadan kayboldu.
Çoğu Ponzi şeması PlusToken kadar ileri gitmese de bu durum, yaratıcılarının daha az kurnaz olduğu anlamına gelmez. Örneğin, yakın zamanda Birleşik Krallık’ta kapatılan XtraderFX platformu, hizmetlerini hileli bir şekilde tanıtmak için TV ve finans dünyasında tanınan, güvenilir yüzleri kullandı.
Şüpheli kripto projelerin tipik belirtileri şunlardır:
- Proje ekibindeki insanların kripto para ile ilgili haberlerde daha önce hiç bahsi geçmemesi. Bazı durumlarda, proje ekibi farklı isimler altında ünlü aktörlerin yüzlerini bile kullanabilir, ancak bu nadirdir;
- Kripto para birimi yaratıcılarının garantili kar sözü vermesi. Buradan bir Ponzi şeması kokusu yayılıyor;
- GitHub’daki proje kodu deposunun neredeyse hiç güncellenmemesi. Bu, ya böyle bir projenın olmadığı ya da hiç kimsenin kalıcı olarak projeye atanmadığı anlamına gelir.
Tercih edeceğiniz kripto para biriminde yukarıdakilerden herhangi biri söz konusuysa kararınızı yeniden gözden geçirin.
Kripto cüzdanlar nedir ve token’ları nasıl depolarlar?
Token’lar kripto cüzdanlarda saklandığı için bir kripto cüzdana ihtiyacınız olacak. Bu önceki yazımızda, kripto cüzdanların nasıl çalıştığını ve en güvenli olanı nasıl seçeceğinizi anlatıyoruz.
Kısaca anlatmak gerekirse “sıcak” ve “ılık” cüzdanlar yazılım tabanlıdır, internete kalıcı olarak bağlıdır ve fonların hızlı transferine izin verir. Bununla birlikte, bu sabit İnternet bağlantısı nedeniyle hacklenmeye karşı nispeten daha savunmasızdırlar. Sıcak bir cüzdan kullanacaksanız, 70.000 dolardan fazla kaybeden bir yatırımcının başına gelen gibi bir hackleme olayını zorlaştırmak ve güvenliği artırmak için iki faktörlü kimlik doğrulamayı etkinleştirdiğinizden emin olun. Buna ek olarak, SIM klonlama riskini ortadan kaldırmak için iki faktörlü kimlik doğrulama kodunun metin mesajıyla değil, bir uygulama aracılığıyla veya başka yolla alınması daha iyidir.
Daha güvenli “soğuk” cüzdanlar ise bağımsız cihazlardır. Genellikle bir flash sürücüye veya anahtarlığa benzeyen en popüler modeller yaklaşık 50 ila 200 USD’ye mal olur.
Kripto alım satım hizmetleri, kullanıcılara sıcak bir cüzdan verir, ancak tüm token’larınızı burada tutmanızı önermiyoruz, çünkü bu borsalar sürekli siber suçluların hedefindedir. Bu sıcak cüzdanı sadece yakın vadeli işlemler için kullanın; varlıklarınızın çoğunu soğuk bir cüzdanda saklayın.
Ayrıca, cüzdanınızı kurarken ve kullanırken gördüğünüz tüm şifreleri ve kodları kaydedin. Kendi güvenliğiniz için, birçok cüzdan geliştiricisi bunları yalnızca bir kez gösterir. Kaybetmeyeceğinizden eminseniz (veya çocukların üzerini karalamayacağından ya da başka bir şeyin onları tehlikeye atmayacağından eminseniz) bu şifre ve kodları kağıda not edebilirsiniz, ancak ne kadar emin olursanız olun, parola yöneticisi gibi güvenli bir depolama alanı daha güvenlidir.
Unutmayın: Kodlardan birini unutursanız kripto cüzdanınıza erişimi geri yükleyemezsiniz ve varlıklarınızı kaybedersiniz. Milyonlarca USD değerinde bir cüzdan içeren flash diski çöpe atan Silikon Vadisi çalışanı gibi olmak istemezsiniz, değil mi?
Kripto para birimi hackleme olmadan nasıl çalınır
Bazen saldırganlar kurbanın parasını çalmak için cüzdanına doğrudan erişmeye bile ihtiyaç duymayabilir. Bazen, bu hesapları sahipleri bizzat verir.
Örneğin, 2020’nin ortasında dolandırıcılar, Elon Musk, Bill Gates, Kanye West ve birkaç diğer ünlülünün Twitter hesaplarını ele geçirerek kullanıcıların göndereceği token’ların iki katını hediye edeceklerini bu kişilerin ağzından vaat etti. Dolandırıcılar sadece birkaç saat içinde 100.000 USD’den fazla para ele geçirdi.
Asla bu şekilde kandırılmayacağından emin olsanız bile tetikte kalın; saldırı planları sürekli gelişiyor. Biri size bedava para sunuyorsa niyetinin ne olabileceğini dikkatlice düşünün. Bir teklif, belirli bir miktarı önceden yatırmanızı şart koşuyorsa büyük olasılıkla bir tuzaktır.
Kripto para birimlerinin dolandırıcılar için çok cazip olduğu unutmayın, çünkü bu tür projeler doğası gereği spekülatiftir; siber suçlular da kripto yatırımcıların risk almaya yatkın yapılarını istismar eder.
Kripto para birimi alım satımı yaparken nasıl korunulur?
Tüm kripto işlemleriniz için güvenli bir iletişim kanalı kullanmak hayati önem taşır. Örneğin, bir platformun internet sitesine halka açık bir Wi-Fi ağını kullanarak erişirseniz suçlular işlem bilgilerini ele geçirebilir veya varlıklarınızı çalmak amacıyla bir internet sayfasını taklit edebilirler.
Halka açık bir ağ yerine, düzgün bir şekilde güvenliğini sağlayacağınız ev ağınız üzerinden alım satım yapmak daha güvenlidir. İlk adım olarak, modemin varsayılan yönlendirici şifresini kendi oluşturduğunuz bir şifreyle değiştirmelisiniz. Fabrika ayarlarındaki şifre, aynı modeldeki tüm modemler için genellikle aynıdır ve Wi-Fi ağınızı kaba kuvvet saldırılarıkarşısında savunmasız hale getirir.
Her durumda, ekstra bir güvenlik katmanı ekleyen şifreli bir VPN kanalı üzerinden tüm şifreleme işlemlerini yapmak her zaman en iyisidir.
Bir VPN hizmeti seçerken, (sağlayıcının sunucu havuzu sayısına ve kalitesine bağlı olan) bağlantı hızına ve ani kapama özelliği (kill switch) olup olmadığına dikkat edin. İkinci adım, yüksek riskli işlemler için özellikle önemlidir: Güvenli iletişim kanalı herhangi bir nedenle düşerse ani kapama özelliği (kill switch), cihazınızın internet bağlantısını otomatik olarak keser ve verilerin şifrelenmeden gönderilmesini önler.
Kripto yatırımcılar için, bu tür görevler için optimize edilmiş olan Kaspersky VPN Secure Connection ürünümüzü öneriyoruz.
Elbette, bilgisayarınızda veya akıllı telefonunuzda bunun yanı sıra güvenilir bir güvenlik çözümü çalıştırıyor olmalısınız. Kripto dünyasında çok para dolaşıyor ve bu doğal olarak siber suçluları cezbediyor. Bu yüzden, ne yazık ki, kripto cüzdan anahtarlarını çalmak üzere uzmanlaşmış kötü amaçlı yazılımlarla karşılaşma olasılığı epey yüksek.
Özet
- Bir borsaya kaydolmadan önce piyasayı inceleyin ve en azından yeni başlıyorsanız riskli işlemlerle uğraşmayın.
- Ani fiyat düşüşlerine karşı korunmak için farklı kripto para birimlerine yatırım yaparak risklerinizi çeşitlendirin.
- Ponzi şemalarından kaçınmak için yatırım yapmadan önce altcoinleri dikkatlice inceleyin.
- Kripto para biriminizin büyük kısmını çevrimdışı (diğer adıyla “soğuk”) bir cüzdanda, şifrenizi ise güvenli bir yerde tutun.
- Ünlülerin bile (hatta belki de özellikle ünlülerin) bedava kripto para vaatlerini yutmayın: Hesapları hacklenmiş olabilir, hacklenmemiş olsalar bile bu neredeyse kesinlikle bir aldatmacadır.
- İnternet bağlantınızı koruyun ve kripto alım satımı yapmak için kullandığınız tüm cihazlara antivirüs yükleyin.
