Oyun derecelendirmelerinde yaşanan maceralar

Bilgisayar ve mobil çeşitleri de dahil olmak üzere çocukların oyun oynaması tamamen normaldir ancak tüm oyunlar (veya oyuncular) aynı değildir. Oyun kutularının ve çevrimiçi açıklamaların yaş kısıtlaması bilgisi içermesi boşuna değildir. Peki, örneğin, 10 yaşındaki çocuğunuz T dereceli Fortnite‘a bağlıysa paniklemeniz gerekir mi? Bu sınıflamaları kimin belirlediğini, arkasındaki nedenleri ve uygulamada ne kadar katı olduklarını inceleyelim.

Video oyunlarında yaş kısıtlamalarını kim belirler?

Dünya çapında yaklaşık iki düzine video oyunu yaş derecelendirme sistemi bulunuyor. Örneğin, çoğu Avrupa ülkesi Pan Avrupa Oyun Bilgi Sistemi (PEGI) standardına bağlıdır. Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika’da ise kısıtlamaları Eğlence Yazılımı Derecelendirme Kurulu (ESRB) belirliyor.

Almanya, Rusya, Avustralya ve diğer bazı ülkeler de çeşitli sınıflandırma sistemleri kullanıyor. Japonya’da ise iki tane bulunuyor: Bilgisayar Eğlence Derecelendirme Organizasyonu (CERO) ve Bilgisayar Yazılımı Etik Organizasyonu (EOCS) .

Apple’ın App Store’u da kendi sistemini kullanıyor. Google Play ise çeşitli bölgesel standartları destemekle beraber çoğu ülkede Uluslararası Yaş Derecelendirme Koalisyonu (IARC) sistemini kullanıyor.

Başka bir deyişle, birçok farklı video oyunu derecelendirmesi bulunuyor ve hangi sınıflandırmanın uygulanacağı, göründüğü kadar önemsiz bir soru değil. Biraz sonra buna geri döneceğiz ama önce hangi yaş kategorilerinin olduğuna ve bunların nasıl yorumlanacağına bakalım.

Yaş kısıtlamaları nasıl yorumlanır

Çoğu sistem önerilen yaşı, karşılık gelen sayıyı kullanarak belirtir. Ancak bu sayıların hepsini gerçek anlamıyla anlamamak gerekir. Örneğin, Rus derecelendirmesi 0+ yaklaşık olarak PEGI 3 ile aynıdır (yani, herkes için uygundur). Bu arada, ESRB gibi sistemler sayılar yerine açıklamalar kullanıyor: E – Herkes, T – Genç gibi. Ancak her açıklama belirli bir yaş grubuna karşılık geliyor.

Her iki durumda da bu sınıflandırmaların amacı, alıcıya oyunun küfür, şiddet sahneleri ve istenmeyen diğer içerikleri içerebileceğini bildirmektir.

Birçok sistem, karar vermenize yardımcı olmak için yaş kısıtlamasına ek olarak oyunun neden bu kısıtlamayı aldığını da belirtiyor. Örneğin, ESRB, hakarete neden olabilecek ögelerin sözlü açıklamalarını kullanıyor. Avrupa, Güney Kore ve Japonya’da ise piktogramlar kullanılıyor.

Bazı bölgelerde derecelendirmeler tavsiye niteliğindedir; diğerlerinde ise daha katıdır. Örneğin birçok ülkede reşit olmayanlara 18 yaş üstü oyun satmak yasalara aykırıdır.

Yaş kısıtlamaları neden derecelendirme sistemine bağlı olarak değişir?

Farklı ülkelerin neyin uygunsuz içerik olduğuna ilişkin farklı tanımları olduğunu unutmayın. Örneğin geçtiğimiz yıl, çok oyunculu DayZ oyununa Avrustralya’da bazı büyük çaplı perakende kısıtlamaları getirildi. Bunun nedeni, oyuncuların uyuşturucu kullanımı için bonus kazanabilmesiydi. Geliştiriciler, Avustralya mağazalarına kabul ettirmek için oyunun değiştirilmiş bir versiyonunu yayınladı.

Hideo Kojima’nın hoş başlıklı Death Stranding (Ölüm Kıyısı) oyunu ise aynı Avusturyalı idareciler tarafından 15 yaş üstü bir oyun olarak kabul edildi. Karşı kıyıdaki Yeni Zelanda’da 13 yaşındakiler bile yasal olarak oyunu oynayabiliyor. Ve bu, her iki ülkenin oyunun şiddet ve küfür içerdiğini ancak uyuşturucu içermediğini kabul etmesine rağmen yaşanıyor. Diğer birçok ülke kendi adına, oyunun üstüne yetişkinlere yönelik derecelendirmeyi bastı.

Death Stranding yaş derecelendirmesi:

• ESRB: M – yetişkinler (17+)
• PEGI: 18+
• RARS (Rusya): 18+
• ACB (Avustralya): MA15+
• OFLC (Yeni Zelanda): R13

The Sims 4 farklı ülkelerde taban tabana zıt yaş sınıflandırmaları verilen oyunlara örnektir: en hafifinden (6+) en katısına (18+) sınıflandırmalar almıştır. Derecelendirme sistemlerinin çoğu, oyunun gençler için uygun olduğunu kabul ederken, Rusya’da yetişkinler için uygundur çünkü oyun oyuncuların aynı cinsiyetten çiftler oluşturmasına ve akrabalarıyla kavga etmesine izin veriyor. Bununla birlikte örneğin Almanya, tamamen farklı bir görüş benimsemiştir: Alman idareciler gerçekçi şiddet içermeyen The Sims‘i gençlere uygun olarak görüyorlar.

The Sims 4 yaş derecelendirmesi:

• ESRB: T – gençler
• PEGI: 12+
• RARS (Rusya): 18+
• ACB (Avustralya): M – 15+
• USK (Almanya): 6+

Çocuk oyunu derecelendirmeleri

Minik ellerin oynadığı oyunların durumu da her zaman net değildir. Örneğin, göz alıcı Pokémon Sword (Pokemon Kılıcı) ve Pokémon Shield (Pokemon Kalkanı) oyunları, çizgi film şiddeti içermelerine rağmen ESRB’ye göre her yaştaki çocuklar için uygundur. Ancak PEGI’den 7 ve RARS’tan 6+ derecelendirmesi alarak Avrupa’da ve Rusya’daki çok küçük yaştaki çocuklar için tamamen uygunsuz olarak kabul edilmiştir.

Pokémon Sword ve Pokémon Shield yaş derecelendirmeleri:

• ESRB: E – herkes
• PEGI: 7+
• RARS (Rusya): 6+

Çocuklar için bir oyun nasıl seçilir

Gördüğünüz gibi, video oyunlarını sınıflandırma söz konusu olduğunda, çeşitli yaş derecelendirme kuruluşları aynı fikirde olmaktan çok uzaktır. Bu, çocuğunuzun kutuda veya uygulama açıklamasında belirtilen yaştan daha küçük olması nedeniyle bir oyun başlığını reddetmeniz gerekmediği anlamına geliyor. Kendi fikrinizi oluşturmanız daha iyi olacaktır.

• Sadece yaş kısıtlamasına değil, bu kısıtlamayı alma nedenine de dikkat edin. Oyun içeriği hakkında bilgilerin kutuda veya açıklamada bulunmadığı bir ülkede yaşıyorsanız, çevrimiçi olarak araştırın. Oyunun ne hakkında olduğunu bilmek karar vermenize yardımcı olacaktır.
• Daha kapsamlı bilgi edinmek için ülkenizdeki puanları başka yerlerdekilerle karşılaştırın. Örneğin, küfürlü kelimelerin çeviride tam anlamıyla kaybolabileceğini, yani oyundaki dilin konuşulduğu ülkelerde oyunun daha yüksek bir dereceye sahip olabileceğini unutmayın.
• YouTube’da veya geliştiricilerin web sitesinde bir oyun fragmanı izleyin. Birkaç çevrimiçi incelemeyi okuyun veya izleyin – herhangi bir sosyal ağda video oyunu bloggerlarını ve vloggerları bulabilirsiniz. Bu, genellikle oyunun nasıl bir şey olduğu hakkında iyi bir fikir edinmek için yeterlidir.

Çocuğunuz için bir oyun satın aldıktan sonra, birlikte oynamayı deneyin. Nasıl oynanacağını öğrenin ve grafikler, hikaye ve diyaloglar hakkında konuşun. Çocuğunuz çevrimiçi oyun oynarken orada olun. Bu şekilde, çocuğunuz için doğru seçim olup olmadığı hakkında daha iyi bir fikir edineceksiniz, beraber kaliteli zaman geçirmekten bahsetmiyoruz bile.

Ve çocuğunuzun oyun oynarken fazla zaman harcamaması için zaman sınırlarını belirlemeye yarayan ebeveyn kontrol araçlarını kullanın. Örneğin, Kaspersky Safe Kids, bir bilgisayarda veya akıllı telefonda zaman sınırlarını ve daha fazlasını ayarlamanıza olanak tanır.