ipuçları
Facebook’ta bir süredir adeta sahte bağış toplama rüzgarı esiyor. Alışıldık bir yapı söz konusu: Saldırganlar, sıfırdan gruplar oluşturur ve bunlara bir dizi gönderi eklerler. Bir dizi dokunaklı yorumla birlikte banka havalesi bilgileri verirler.
Gruplar genel olarak belli bir şablonu izler. Grubun adı, bir yardım çağrısı içerir ve sayfada yayımlanan gönderilerde çoğu zaman çektikleri acı fotoğraflar ve videolarla gösterilen ölümcül hastalıklara sahip çocuklar hakkında duygusal hikayeler yer alır.
Postların bazıları, başka dolandırıcı gruplardaki postların tamamen birebir kopyasıdır. Gruplar arasında tek farklılık, çocuğun adı, hastalığı, tedavi gördüğü hastalık gibi bilgilerdir. Birden fazla grupta iletişim bilgilerinin ve banka havale bilgilerinin aynı olduğu da sıklıkla görülmektedir ki bu da dolandırıcılığın en sağlam göstergesidir.
Her ay yeni dolandırıcılık grupları ortaya çıkmakta olup, her ne kadar şikayetler üzerine hızlı bir şekilde kapatılsalar da, bazı kullanıcılar kaçınılmaz olarak aldanıp dolandırıcılara para gönderir.
Dolandırıcıları gerçek kişilerden ve gerçek hayır kuruluşlarından nasıl ayırt edebilirsiniz?
Şüphesiz, Facebook’ta sahte grupların yanı sıra, gerçek sorunları olan gerçek kişiler de bağış toplar. Dolayısıyla buradan çıkarılacak ders, İnternet üzerinden yapılan tüm yardım çağrılarını göz ardı etmek değildir. Bir bağış kampanyasının gerçek olup olmadığını karar verirken hesaba katacağınız bir dizi ipucu derledik.
Grubun yaşı ve içeriği
Bir grup sadece birkaç haftalıksa ve sadece üç postu varsa ancak birkaç bin kez görüntülenmiş ve repost edilmişse, muhtemelen dolandırıcıların yönettiği bir gruptur. Gerçek grupların gelişmesi zaman alır ve bu grupları düzenleyenler, ciddi ölçüde daha fazla bilgi verir.
Acıma duygunuzu sömürme
Sarsıcı videolar, düşük kaliteli stok fotoğraflar, hüzünlü sözler ve bol bol ünlem işareti ile tamamı büyük harfle yazılı metinler, hikayenin gerçekliğini sorgulamadan anlık olarak hareket geçmeniz için tasarlanmıştır.
Dürüst kuruluşlar böyle yollara başvurmaz çünkü onlar için, bağışçılarla güven ilişkisi kurmak ve gelecekte de ihtiyaç sahiplerine yardımcı olmaya devam edebilmek daha önemlidir. Dolayısıyla, hastalarının öykülerini sade bir dille anlatırlar, taleplerini duygu sömürüsüyle dile getirmezler ve tedavinin ilerleyişi ve aldıkları parayı nasıl harcadıkları hakkında ayrıntılı bilgi verirler.
Öte yandan dolandırıcılar, grupları kapanmadan önce toplayabilecekleri kadar para toplamaya çalıştıkları için duygu sömürüsüne başvurur.
Örneğin dolandırıcı gruplarda, grubun yeni kurulmuş olmasına karşın, hedeflenen bağış tutarına genellikle “neredeyse ulaşılmıştır”. Ayrıca, acilen ödenmesi gereken bir fatura olduğunu ve bağışınıza hemen ihtiyaç duyduklarını söylerler. Ne kadar acele ederseniz, kampanyanın gerçek olup olmadığını sorgulama ihtimaliniz o kadar düşer. Dolayısıyla, bağışlara “dün” ihtiyaç duyduklarından bahsetmeleri şüpheli bir işarettir.
Şüphesiz hasta bir çocuğun umutsuz annesi de yardım talebiyle duygusal bir mesaj yazabilir, ancak kederli bir şiir eklemesi pek olası değildir. Bunun yerine, hastalığa ilişkin detaylı bilgi vermesi ve hastalıkla mücadelede yaptıklarını açıklaması daha olasıdır. Bu nedenle, sadece sunum tarzına değil, bütün halinde tüm faktörlere dikkat edin.
Destekleyici dokümanların düzensiz olmaması veya hiç bulunmaması
Genel olarak dolandırıcı gruplarda, sağlık rapor veya diğer tıbbi kayıtlardan eser yoktur. Ama bu gibi dokümanlar varsa, bunları titizlikle okuyun ve yardım talebinde verilen bilgilerle örtüştüklerinden emin olun.
Örneğin, kalp hastalığı olan bir kız çocuğunun tedavisi için bağış toplanan bir grupta organizatörler sayfaya çocuğun Down sendromlu olduğunu gösteren sağlık raporlarının fotoğraflarını koymuştu. Belki de kızda her iki hastalık da vardı ancak sadece kullanıcıların kafasını karıştırmaya yarayan alakasız bilgiler gönderilmesi, grupta bir şeylerin yanlış olduğuna dair kuvvetli bir işarettir.
Açıklama sorularına verilen yanıtlar
Konuyla ilgilenen kişilerin grup yöneticilerinden daha fazla bilgi istemesi yaygındır. Örneğin çocuğun durumu ile güncelleme, hastalığı ve tedavisi hakkında bilgi, doktorlarının ve hemşirelerinin adlarını isterler. Dolandırıcı gruplarında bu yorumlar süratle silinir ve gönderen kişiler engellenir.
Kuruluşların internet siteleri
Bazen bu gruplarda, sözde hayır kuruluşunun internet sitesine bağlantı da verilir. Dolandırıcılar böylelikle sadece Facebook’ta olmadıklarını göstererek sayfalarına olan güveni arttırmaya çalışır. Böyle bir internet sitesine girdiğinizde, en azından dikkatli bir şekilde incelemeden hiçbir bilgi girmemenizi öneririz.
Son güncelleme tarihine bakarak başlayın ve internet sitesinde gelir-gider raporu olup olmadığını kontrol edin. Hayır kuruluşları bu bilgileri yayımlamak zorundadır. Bir internet sitesi bağış topluyor ancak topladığı bağışları nasıl harcadığını raporlamıyorsa, güvenilir değildir.
Eleştirel bakarak başka insanlara yardımcı olma
Başkalarına yardım etme isteği harika bir dürtüdür. Ancak, hayattaki pek çok şeyde olduğu gibi, fevri hareket etmez, eleştirel yaklaşırsanız başkalarına daha fazla yardımınız dokunabilir.
Paranızın gerçekten işe yaraması ve dolandırıcıların cebine girmemesi için, biraz zaman harcayarak, gelen bağış talebinin arkasındaki hikayeyi doğrulamaya çalışın. Belki de en iyisi, paranızı şahıslara değil de tanınmış hayır kurumlarına bağışlamaktır. Böylelikle paranızın nereye gittiğini bilirsiniz ve içiniz rahat olur.
