drone'lar
Sivil İHAlar fotoğraf ve video çekimlerinde, kargo dağıtımında, arama-kurtarma operasyonlarında ve diğer amaçlar için sıklıkla kullanılıyor. Bazı ülkeler, hem droneların hem de çevrelerinin güvenliği için, drone kullanımlarına ilişkin kural ve kısıtlamalar getirdi. Ne yazık ki tüm drone sahipleri bu kanunlardan haberdar değil veya bilseler de bunlara uymuyor. Ayrıca, herhangi bir elektronik cihaz gibi dronelar da bazen kontrolden çıkabiliyorlar. Olası sonuçlar neler? İşte birkaç örnek.
Beyaz Saray’a düşüş
Ocak 2015’te Washington’daki Beyaz Saray’ın hemen önündeki çimenlerin üzerine bir drone düştü. Sarhoş bir devlet memuru, drone’u ABD başkanının resmi ikametgahının yakınındaki bir apartmandan havalandırmış ve kontrolünü kaybetmişti. New York Timesgazetesinde yayınlanan habere göre adam, arkadaşlarına dronenun Beyaz Saray arazisine girdiğinden endişelendiğine dair bir mesaj göndermiş, sonra da… uykuya dalmıştı. Ertesi sabah Beyaz Saray’daki bu olaya dair haberleri duyunca da olayı üstlenmişti.
Şanslıydı: Soruşturma, düşüşten önce dronenun kontrolsüz şekilde uçtuğunu göstermiş; dolayısıyla savcılık, dronenu uçuran kişi aleyhine dava açmamıştı. Ancak bu olay, Beyaz Saray’ın güvenlik sorununa dikkat çekti. Küçük drone, geleneksel uçak ve füzeleri tespit etmek üzere tasarlanan radarları atlatmıştı ve niyeti çok daha kötü olabilirdi.
Olaydan kısa süre sonra drone üreticisi, modele bir yazılım güncellemesi getirdi. Bu güncellemeyle cihaz, Beyaz Saray’ın 25 km yarı çapındaki alanda uçamayacaktı. Pervaneler, hava limanı, enerji santrali ve diğer önemli tesislerin yakınlarında da kullanılamaz hale geliyor. Ama tüm dronelar bu tür yerleşik güvenlik önlemlerine sahip değil.
Hava limanı kaosu
Aralık 2018’de dronelar Londra’daki Gatwick Havalimanı’nı kullanılmaz hale getirdi. Hava alanı her açılmaya çalışıldığında gizemli şekilde hava sahasında belirdiği raporlanan dronelar sebebiyle uçaklar, bir günü aşkın bir süre yerde kaldı. Bu olay 140.000 yolcuyu etkiledi. Bin kadar uçuş iptal edilmek zorunda kaldı.
Dahası, suçlular hiçbir zaman bulunamadı; bu durum, aslında hiç var olmadıklarına ilişkin spekülasyonlara yol açtı. Tıpkı Beyaz Saray olayında olduğu gibi raporlar sadece görgü tanıklarından geldi, Gatwick’in güvenlik sistemleri de hiçbir şey tespit edemedi. Ayrıca, olayı soruşturmak için polis de kendi dronelarını kullandığından bu durum droneların görüldüklerine dair ihbarları artırmış olabilir.
Gökyüzünde çarpışma
2017’de Kanada’nın Quebec eyaletinde meydana gelen bir başka kazada, bir drone çarpışmasına engel olabilecek herhangi bir görgü tanığı yoktu. 450 metre yükseklikte (yaklaşık 1500 fit) inişe geçen bir hafif motorlu hava aracı kendisine müsaade edilen yüksekliğin tam beş katına çıkmış bir İHA’ya çarptı. Şans eseri, hava aracındaki sekiz kişi hafif sıyrıklarla olayı atlatıp güvenli bir şekilde iniş yaptı.
Olayın sonuçları çok daha ciddi olabilirdi. Dayton Üniversitesi araştırmacılarının geçen yıl gösterdiğine göre, hafif bir drone bile bir uçakta ciddi hasara sebep olabilir.
Dronelar vs. gökdelenler
Seattle’da bir drone, Space Needle isimli gözlem kulesinin tepesine çarptığında neredeyse bir trajediye yol açacaktı. 2016’da Yeni Yıl Arifesiydi ve teknisyenler havai fişek gösterilerine hazırlanıyordu. Çarpışmadan sonra bir süre daha dönmeye devam eden pervaneler sistemi başlatacak kabloya tehlikeli şekilde yakındı. Şans eseri, işçiler drone’u hareketsiz hale getirebildi.
Biraz çabanın ardından drone’un sahibi yakalanıp cezaya çarptırıldı. Kadersiz cihazın nereden kalktığını belirlemek için drone’un kamerası tarafından kaydedilen videoyu izlemek polise yardımcı olmamış; operatörün kimliğini ancak cihazın seri numarası ele vermişti.
Eğitim alıştırması
İngiltere ve İskoçya’nın başkentleri arasında çalışan bir yolcu treni olan ünlü Uçan İskoçyalı da bir drone ile yakın temas yaşadı. 2016 yılında, uzun bir renovasyon çalışmasının ardından, tren bir İHA tarafından zarar gördü. Treni filme alan bir drone, rayların yanındaki bir ağaca çarpmış ve kamerası kompartımanlardan birine uçmuştu. Kimse yaralanmamış olsa da yolcular gürültülü çarpışmayla sarsılmıştı.
Ve bu yılın Nisan ayında, tren kaydetmek için kullanılan bir başka drone İskoçyalı ile bir çarpışmaktan kıl payı kurtuldu. Şans işin içine girmese, bu yüksek sesli patlamaya hayati öneme sahip ekipmanların gördüğü zarar ve ciddi yaralanmalar da eşlik edecekti.
Tekerleğe takılan drone
Bisikletçiler de risk altındadır. 2017 yılında Rancho Cordova, California’daki Golden State Yarışları’nı çeken bir hava aracı, bir ağaca çarparak piste düştü. Bisikletçilerden birinin ön tekerleğine sıkışan drone parçası ise adamın gidonun üzerinden uçmasına neden oldu. Şans eseri bisikletçi hiç yara almadan kurtulurken drone’un sahibi, zararını karşılamak için ona yeni bir tekerlek ve kask almaya söz verdi.
Üç saatlik elektrik kesintisi
Los Angeles yakınlarında, Batı Hollywood’da bir drone, yüzlerce evde üç saatlik bir elektrik kesintisinden sorumlu tutuldu. Kaderin bir cilvesi olarak drone, LA Belediyesi’nin drone kullanımına ilişkin uygulamaları sınırlamasından sadece birkaç hafta sonra enerji hattına çarptı.
Her ne kadar gündüz vakti insanlar sokaklarda olsalar ve bir kayıp yaşanmamış olsa da, Batı Hollywood’da yaşayan yaklaşık 650 kişi bu durumdan rahatsız olmuş ve hattın tamir edilmesini beklemek zorunda kalmıştı. İtfaiyeciler de, çarpışmanın olduğu Sunset Bulvarı’nın iki şeridini kapatmak zorunda kaldılar.
Drone ezme
Drone’un kontrolündeki operatör ve drone iyi bir durumda olsa bile uçuş yine de gözyaşlarıyla sonuçlanabilir. Örneğin Yeni Zelanda’da yerli halktan biri kendi arazisi üzerinde uçan bir drone’u vurarak düşürmüştü ve bunu neredeyse hapis cezasıyla ödeyecekti.
Polis ve drone operatörüne göre cihaz, özel mülkü yasa dışı şekilde kaydetmiyor; davalının arazisinin bulunduğu sokağın karşısındaki satılık bir arsanın videosunu çekiyordu. Bununla birlikte, davacılar mahkemeye drone’un rota dışına çıkmadığını ispatlayamamışlardı. Sonuçta ateş eden kişi beraat etti.
Güvenli hava sahası
Görebildiğiniz gibi, dronelar sadece fotoğraf/video çekimi ve diğer işler için uygun bir araç olmakla kalmaz, aynı zamanda insan sağlığı ve mülkiyet için ciddi bir risk olasılığı da taşırlar. Neyse ki droneların zamanında tespiti ve etkisiz hale getirilmesi için uygun teknolojiler bulunmaktadır. Bunu göz önüne alarak, antidrone çözümümüzün detayları için bu yazıyı okuyun.
