bitcoin
1000’in üzerinde Amerikalı yetişkin arasında yapılan bir ankete göre katılımcıların %56’sı kripto para biriminin ne olduğunu biliyor. Ancak %78’i bu para birimini nereden satın alacağını bilmiyor. Kripto parayı güvenli bir şekilde saklama yöntemlerini bilmeyen insan sayısı ise bu orandan bile daha fazla. Biz de sizlere yardımcı olmak için bu konuya ışık tutmaya karar verdik.
Kripto cüzdan nedir?
Kripto paralarınızı saklamak için bir kripto cüzdan gereklidir. Basitçe açıklamak gerekirse kripto cüzdan, özel ve genel kriptografik anahtarlarınızı depolar. Kendi adınıza blok zincirine ulaşmak veya kripto paranızla işlem yapmak istediğinizde bu anahtarlara ihtiyaç duyarsınız.
Genel anahtar, cüzdanınızın adresi gibidir; özel anahtar ise cüzdanı açmak için kullanılan anahtardır. Birisi size para göndermek istediğinde parayı kendi adresinden sizin adresinize atar (yani bu kişinin sizin genel anahtarınızı bilmesi gerekir). Bunun için gönderen, kendi özel anahtarına erişim sağlar. Sizin de kendi cüzdanınızın kilidini açmak ve paranızı harcamak için genel adresinize karşılık gelen özel anahtarınızı girmeniz gerekir.
Burada unutmamanız gereken nokta şudur: Kripto paraya sahip olmak ve bu parayı kripto cüzdanınızda saklamak “coin’lerin” cebinizde olduğu anlamına gelmez. Cüzdan yalnızca iki anahtardan ibarettir. Coin’ler hala blok zincirindedir ve bu işlemler sırasında blok zincirinden hiç ayrılmazlar. Bir işlem gerçekleştiğinde yalnızca işlemi tanımlayan bir blok, blok zincirine eklenir. Kripto para birimlerinin nasıl kullanıldığını anlamak için şu gönderiyi okumanızı öneririz.
Şimdi konumuza, yani cüzdanlara geri dönelim. Kripto cüzdanların birkaç farklı türü vardır ve her biri kendine göre avantajlara ve dezavantajlara sahiptir.
Kripto cüzdan türleri
1. Kağıt cüzdanlar
Kripto cüzdanlar, en basit şekliyle genel ve özel anahtarlardan oluşur. Bunları saklamanın en kolay yolu da anahtarlarınızı bir kağıt parçasının üzerine yazmaktır. Buna kağıt cüzdan denir ve insanlar bu cüzdanı gerçek hayatlarında kullanır.
Ancak kağıt cüzdanlar, yalnızca kripto para saklamak için kullanılabilir. Ödeme yapmak için yeni bir cüzdan türü oluşturmanız ve paralarınızı kağıt cüzdandan yeni cüzdana aktarmanız gerekir. Bu son derece uzun anahtarları her seferinde elinizle girmek zor olabilir. Bunun için QR kodları geliştirilmiştir. Anahtar oluşturmak ve bunları QR kodlarına dönüştürmek için özel bir yazılım kullanılır.
Avantajlar: Güvenlik (kağıt hasar görmediği veya çalınmadığı sürece)
Dezavantajlar: Kullanışlı değildir, sınırlı erişim sunar
2. Sıcak cüzdanlar
Kullanımı en kolay cüzdan türü, sıcak cüzdandır. Sıcak cüzdan, çevrimiçi bir hizmet tarafından sağlanır. Adının sıcak olmasının nedeni, nerede olursanız olun veya hangi cihazı kullanırsanız kullanın varlıklarınıza istediğiniz anda erişebilmenizdir. İhtiyacınız olan tek şey internet bağlantısıdır. Sıcak cüzdan almak için bu hizmeti sunan bir web sitesine kayıt olmalı veya bir yazılım yüklemelisiniz. Bu hizmet ya da yazılım kripto paranızı yönetmek için gereken arayüzü sunar.
Sıcak cüzdanlar son derece kullanışlıdır. Ancak bu cüzdanı kullanırken hesabınızdaki tüm parayı hizmet sağlayıcısına emanet etmek zorunda kalırsınız. Örneğin kripto para borsaları, borsada işlem gören her kripto para için müşterilerine sıcak cüzdan seçeneği sunar. Ancak kısa süre önce yaşanan bazı olaylar, bu cüzdanlarda yüklü miktarda kripto para tutmanın güvenli olmadığını gösterdi. Borsalar, siber suçlular için oldukça değerli bir hedef. Bazı özel sıcak cüzdan hizmetleri, borsa olarak çalışmaz ve daha çok güvenlik odaklıdır. Ancak bu hizmetlerin temelinde de güven ilişkisi yatar.
Bazı sıcak cüzdan hizmeti sağlayıcıları, anahtarlarınızı saklamanız için size verirken bazı sağlayıcılar bu hizmeti sunmaz. İkinci durumda sağlayıcının başına bir şey gelirse paranızı kaybetme olasılığınız oldukça yüksektir. İlk seçenekte ise her zaman başka bir cüzdana geçiş yapma şansınız vardır. Sıcak cüzdanlar, harcamayı düşündüğünüz küçük miktarlarda kripto paraları saklamak için iyi bir seçenektir.
Avantajlar: Kullanışlılık, erişilebilirlik
Dezavantajlar: Düşük güvenlik; üçüncü taraf gerektirir
3. Yazılım ve mobil cüzdanlar: Full node (tam düğüm) veya light (hafif düğüm) seçenekleri
Sıcak cüzdanlar bulut tabanlıdır. Yazılım/mobil cüzdanlar ise yerel olmasına rağmen internete bağlıdır. Yazılım veya mobil cüzdan, bilgisayarınıza ya da akıllı telefonunuza (veya başka bir cihaza) yüklenen yardımcı bir programdır. Bu program, özel ve genel anahtarlarınızın yanı sıra işlemlerinizi de yönetir. Yerel cüzdanlar, genellikle hem kripto paranızı saklamak hem de ödeme yapmak için iyi bir seçenektir.
Bu cüzdanlar da sıcak cüzdanlar gibi iki ana türe sahiptir. Full-node (tam düğüm) ve light (hafif) seçeneklerinden birini tercih edebilirsiniz. Full node cüzdanlar, tüm blok zincirini cihazın hafızasında depolarken light cüzdanlar depolama için üçüncü tarafa güvenir. Kullanışlılık açısından baktığımızda full-node cüzdanlar akıllı telefonlarda çalışmaz. Örneğin Bitcoin blok zinciri, şu anda 200 GB’lik bir alanı kapsar. Bir akıllı telefon bu miktarı kaldıramaz. Kripto paraları saklamanın asıl yöntemi, tamamen yerel cüzdanlar kullanmaktır. Ancak gittikçe daha çok insan bu cüzdanların yerine light veya sıcak cüzdanları kullanmaya başlamıştır. Diğer yandan, üçüncü taraflara dayanmayan full-node cüzdanlar genellikle light cüzdanlardan daha güvenlidir.
Avantajlar: Sıcak cüzdanlardan daha güvenli
Dezavantajlar: Yine de yeterince güvenli değildir; cihaza bağlıdır
4. Soğuk cüzdanlar
Sıcak cüzdanlar varsa mutlaka soğuk cüzdanlar olarak adlandırılan bir cüzdan da olmalıdır. Bu cüzdanlar, gerçek ve fiziksel donanım parçalarıdır. Normalde soğuk cüzdanlar, flash bellek gibi görünür ve çalışması için bir bilgisayara veya akıllı telefona bağlanması gerekir.
Aslında bildiğimiz, normal bir USB bellek de soğuk cüzdan olarak kullanılabilir. Ancak Secure Element (Güvenli Bileşen) çipine dayalı özel donanım cüzdanlar, kripto paranızı yönetmek ve anahtarlarınızın güvenliği sağlamak için daha uygundur. Bu donanımlar, anahtarlarınızı çevrimdışı bir cihazda sakladıkları için yazılım cüzdanlardan daha güvenlidir. Soğuk cüzdanlar hem kripto paranızın güvenliğini sağlamak için çok iyi bir seçenektir hem de işlem yapmak için kullanılabilir. Özel donanım cüzdanların tek sorunu, ücretli olmalarıdır (ayrıca sahip olduğunuz elektronik cihaz sayısını da doğal olarak artırır). Olumlu yanı ise bu cihazı şarj etmenize gerek yoktur.
Avantajlar: Kripto cüzdanlar arasında en yüksek güvenliği sağlayan türdür
Dezavantajlar: Maliyet, bir cihaz satın alma zorunluluğu
İpuçları