tarayıcılar
Geçtiğimiz haftalarda, Apple hariç tüm büyük tarayıcı geliştiricileriyle ilgili olarak reklam ve kullanıcı gizliliği konusunda bir dizi tatsız haber çıktı: Google’ın dijital parmak izi yoluyla reklam takibine izin veriyor olması; güçlü reklam engelleyicilerin hem Edge hem de Chrome’da çalışmayı durdurması ve Mozilla’nın lisans sözleşmesini revize ederek kullanıcı verilerine eskisinden çok daha fazla ilgi gösteriyor gibi görünmesi. Bu yeni gelişmelerin her biri ne anlama geliyor ve artık yüksek düzeyde gizliliğe nasıl ulaşabiliriz?
Google parmak izi takibine yeşil ışık yaktı
Düzenleyicilerin ve kullanıcıların baskısıyla internet devi, reklam performansını izlemenin ve modası geçmiş ve pek sevilmeyen izleme yöntemlerini kullanmadan alakalı reklamlar sunmanın yolları üzerinde yıllarca çalıştı: Üçüncü taraf çerezleri ve tarayıcı parmak izi. Google, FLoC, Ad Topics ve Privacy Sandbox‘ı yedek olarak önerdi, ancak muhtemelen hedefin altında kaldılar. Bu nedenle şirket, Chrome’dan üçüncü taraf çerezleri için desteği kaldırma konusunda geri adım attı. Bu sırada, dünyanın en geniş reklam ağı olan Google’ın reklam ağı, Şubat 2025 itibariyle reklamları gösterirken kullanıcının IP adresi de dahil olmak üzere dijital parmak izi verilerinin toplanmasına izin verdi. Bu, kullanıcı tarayıcılarının çerez ayarları, gizli mod veya benzer gizlilik önlemlerinden bağımsız olarak tanımlanabileceği anlamına geliyor. Dijital parmak izi son derece hassastır ve bir parmak izini değiştirmek veya devre dışı bırakmak oldukça zordur.
Chrome ve Edge, reklamları ve izlemeyi engelleyen uzantıların fişini çekiyor
Chrome, tamamen Google tarafından finanse edilen açık kaynaklı Chromium tarayıcısını temel alıyor. Chrome’un içerisinde Google hizmetleri bulunan Chromium olduğunu söyleyebilirsiniz, ancak Edge ve Opera da dahil olmak üzere düzinelerce diğer tarayıcı da Chromium tabanlı.
Chromium geliştiricileri, tarayıcı uzantısı platformunu yıllardır Manifest V2 çerçevesinden yeni Manifest V3’e kademeli olarak geçiriyor. Platform birkaç bileşenden oluşuyor, ancak en önemlisi tarayıcı tarafından uzantıya sağlanan işlevlerin ve yeteneklerin tam listesi.
V3’ün çeşitli avantajları var, ancak Chrome/Edge/Opera/Vivaldi uzantılarını içerik engelleyiciler için hayati önem taşıyan bazı yararlı özelliklerden de mahrum bırakıyor. uBlock Origin ve Adblock Plus gibi popüler eklentiler zaten Manifest V3 uygulamasına sahip olsa da, yalnızca V2 sürümü reklamları engelleme konusunda iyi bir iş çıkarıyor.
Chrome Web Mağazası, Manifest V2’yi temel alan uzantıları onaylamayı uzun süredir durdurdu. 2024 sonbaharının sonlarından bu yana, Chrome’un yeni sürümleri önce yüklü Manifest V2 uzantılarının devre dışı bırakılması gerektiğine dair uyarılar göstermeye başladı ve ardından bunları otomatik olarak devre dışı bırakmaya başladı. Kullanıcı yine de bunları yeniden etkinleştirebilir, ancak bunun uzun sürmeyeceği açıktır.
Microsoft Edge de Şubat ayında aynı şeyi yaparken yakalanmıştı. Google’ın mevcut planı devam ettiği takdirde, kurumsal Chrome kullanıcıları bile Manifest V2 uzantılarının Haziran 2025’e kadar kapatılacağını görecek ve muhtemelen bunu, Manifest V2 desteğinin Chromium’dan tamamen kaldırılması izleyecek.
Düzinelerce Chromium tabanlı tarayıcının geliştiricileri ne yapacak? Kaçınılmaz olarak Manifest V2 desteğini kesmek zorunda kalacaklar. Bu olmadan da favori reklam engelleyicileriniz ve gizlilik artırıcılarınız çalışmayacaktır.
Mozilla da gözünü reklam pazarına dikti
Kâr amacı gütmeyen Mozilla Vakfı ve yan kuruluşu Mozilla Corporation, ana gelir kaynakları başta Google olmak üzere arama motorlarıyla ortaklıklar olduğu için her zaman garip bir konumda yer almıştır. Mevcut Mozilla yönetimi ağırlıklı olarak Meta ve eBay gibi gelirlerini reklamlardan sağlayan şirketlerin mezunlarından oluşuyor. Son zamanlarda Firefox geliştirme güncellemelerinin, tarayıcının gizlilik özelliklerinin hayranlarını giderek daha fazla kızdırması şaşırtıcı değil.
Sürüm 128’den bu yana Firefox, Facebook ile ortaklaşa test ettiği Gizliliği Koruyan Atıf (PPA) sistemini kullanıyor. Şubat 2025’in sonunda ise güncellenen Firefox Kullanım Koşulları’nda şu uyarı yer aldı: Firefox aracılığıyla bilgi yüklediğinizde veya girdiğinizde, Firefox kullanımınızla belirttiğiniz gibi çevrimiçi içerikte gezinmenize, deneyimlemenize ve etkileşim kurmanıza yardımcı olmak adına bu bilgileri kullanmamız için bize münhasır olmayan, telifsiz, dünya çapında bir lisans verirsiniz.”
Kullanıcılar öfkelendi. Bu maddeyi, verilerinin yeniden satılması ve diğer izleme biçimlerinin uygulanması için açık bir izin olarak yorumladılar. Kamuoyu baskısı altında, Mozilla dili “Mozilla’ya Firefox’u çalıştırmak için gerekli hakları verirsiniz.” şeklinde değiştirdi. Şirketin, tarayıcının zaten ve aslında her zaman yaptığı bir şeyi sadece kodladığı yönündeki argümanı kullanıcıları ikna etmedi. Sonuçta, SSS’nin diğer bölümlerinde de şüpheli değişiklikler meydana geldi: örneğin, Firefox’un reklamcılara asla veri satmayacağını taahhüt eden maddeler kaldırıldı.
Bununla birlikte, tarayıcının ilgili işlevlerinden herhangi birinde gerçek bir değişiklik yapılmadı. Yani şu an için Firefox’u kullanmak hala güvenli. Ancak, her güncellemedeki yeni özellikleri yakından takip etmeyi unutmayın. Bunları devre dışı bırakabilir veya Firefox’a bir alternatif arayabilirsiniz. Gelişmelerden anında haberdar olmak istiyorsanız, blogumuza abone olun veya Telegram kanalımızı takip edin.
Apple’ın Safari’sinde değişen bir şey yok
Apple kullanıcılarının büyük çoğunluğu WebKit motorunu temel alan stok Safari tarayıcısını kullanıyor. App Store üzerinden kullanılabilen ve Apple’ın tarayıcıdaki içeriği engellemeye yönelik özel mekanizmalarını kullanan kendi uzantı sistemine sahip Safari, uBlock Origin ve NoScript gibi en güçlü uzantılardan yoksun olsa da, reklamları ve izlemeyi engellemek için hem kendi standart ayarları hem de Ghostery gibi uzantılar şeklinde sağlam gündelik araçlar sunuyor.
Apple, diğer platformlardan en önemli farkı olarak gizliliği vurgulamaya devam ediyor, bu nedenle Safari’de reklam endüstrisine endişe verici bir taviz gözlenmedi. Ne yazık ki, bu tarayıcıyı Windows’a hala yükleyebilmenize rağmen, 2010 yılında güncellenmesi durduruldu, bu nedenle Windows kullanıcıları bir sonraki bölümde zor bir seçimle karşı karşıya…
2025’te gizlilik koruması için en iyi tarayıcı
Haziran ayından itibaren, popüler tarayıcılar Chrome ve Edge, hangi uzantıları veya ayarları kullanmış olurlarsa olsunlar, gizliliğe önem veren kullanıcılar için büyük ölçüde etkisiz hale gelecek. Aynı durum diğer Chromium tabanlı tarayıcıların çoğu için de geçerli.
Firefox’a gelince, Mozilla’nın şüpheli açıklamalarına rağmen, tarayıcı hala Manifest V2 uzantılarını destekliyor ve geliştiriciler bu desteği yakın gelecekte de sürdüreceklerini açıkladılar. Yine de, “atıf” gibi tartışmalı özelliklerin yarı gizli bir şekilde açılması konusunda endişelenmek istemiyorsanız, Firefox kaynak kodunu kullanan ancak her şeyi gizli tutmaya daha fazla odaklanan bir tarayıcıya geçebilirsiniz. Buradaki ana seçenekler Tor Browser ve Waterfox ve LibreWolf gibi popüler Firefox çatallarıdır.
“Karanlık web tarayıcısı” imajına rağmen, Tor Browser sıradan web sitelerini görüntülemek için de mükemmel bir şekilde uygun, ancak varsayılan gizlilik ayarları o kadar katı ki birçok web sitesinin garip bir şekilde görüntülenmesine veya kısmen işlevsiz olmasına neden olabiliyor. Çerez ve komut dosyası ayarlarını daha az paranoyak bir moda geçirerek bunu düzeltmek kolay.
Waterfox, Firefox ve Tor Browser arasında makul bir orta yol: Geliştirici telemetrisi yok, Pocket gibi yerleşik hizmetler yok ve kaynak kodu olarak Firefox ESR’ler (genişletilmiş destek sürümleri) kullanılıyor. Dezavantajları arasında küçük bir geliştirme ekibi yer alıyor, bu nedenle Waterfox güvenlik yamaları açısından Mozilla’nın (çok fazla olmasa da) gerisinde kalıyor.
Gizliliğe odaklanan LibreWolf, ekstraları olmayan Firefox olarak konumlanıyor. Tarayıcı asla “evi aramıyor” (her türlü üretici raporunu ve telemetriyi hariç tutuyor) ve popüler reklam engelleyici uBlock Origin’i kullanıma hazır olarak sunuyor. LibreWolf, güncellemeler açısından Firefox’u yakından takip ediyor ve Windows, macOS ve çeşitli Linux türlerinde kullanılabiliyor.
Chromium tabanlı Brave tarayıcı, herhangi bir uzantı eklemeden bile yerleşik gizlilik araçlarına sahip ve oldukça popüler bir seçenek olmaya devam ediyor. Geliştiricileri; AdGuard AdBlocker, NoScript, uBlock Origin ve uMatrix gibi bir dizi önemli Manifest V2 uzantısını yaşam desteğinde tutma sözü verdiler. Bununla birlikte, Brave’in yerleşik bir kripto cüzdanı ve “Leo” adlı bir yapay zeka asistanı gibi birkaç tartışmalı ekstrası var.
Kısacası, mükemmel tarayıcı diye bir şey yoktur, ancak bu seçenekleri en gizli ama en az kullanıcı dostu olandan kullanımı en kolay ama yine de gizli olana doğru sıralamayı denerseniz, grafiğiniz şöyle görünmelidir: Tor Browser, LibreWolf, Waterfox, Brave ve Firefox.
Tor ve LibreWolf dışındaki herhangi bir tarayıcı, maksimum gizlilik için izleyicileri ve komut dosyalarını engellemek için güvenli bir yapılandırma ve yukarıda belirtilen uzantılardan birkaçını gerektirir.
Brave ve Firefox’ta, yeni Küresel Gizlilik Kontrolü girişimi kapsamında oluşturulan bir özellik olan “Web sitelerine gezinti verilerimi satmamalarını veya paylaşmamalarını bildirme” özelliğini de etkinleştirebilirsiniz. Avrupa Birliği, Birleşik Krallık, Kaliforniya, Colorado ve Connecticut gibi bazı yargı bölgeleri, yasal olarak web sitelerinin bu işarete uymasını gerektirir, ancak bu koruma teknik olmaktan ziyade idari niteliktedir.
En kolay seçeneğiniz ve herhangi bir tarayıcı kullanırken çevrimiçi gizliliği önemli ölçüde artıran seçenek, ev kullanıcıları için bir Kaspersky güvenlik çözümü yüklemek ve Özel Taramayı etkinleştirmektir. Varsayılan olarak, özellik hiçbir şeyi engellemeden yalnızca algılama modunda çalışır: Veri toplama girişimlerini algılar, sayar ve günlüğe kaydeder. Engelleme modunu etkinleştirirseniz, aşağıdaki istisnalar dışında tüm sitelerde veri toplama varsayılan olarak engellenir:
- İstisna olarak eklediğiniz web siteleri
- Kaspersky ve iş ortağı web siteleri
- İzleme hizmetlerinin engellenmesi sonucunda çalışamaz hale gelebileceğini bildiğimiz web siteleri
Bileşeni yukarıdaki sitelerde de veri toplanmasını engelleyecek şekilde yapılandırabilirsiniz. Özel Taramanın belirli sınırlamaları vardır. Hem Kaspersky uygulamasından hem de çoğu tarayıcı için Kaspersky Protection uzantısını kullanarak yönetebilirsiniz.
Tarayıcıların etkinliğinizi nasıl izlediği ve bu izlemeyi nasıl en aza indireceğiniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki linkleri ziyaret edebilirsiniz:
İpuçları